Agulhasko itsaslasterra

Agulhasko itsaslasterra^[1] Indiako ozeanoko hego-mendebaldeko itsaslaster garrantzitsu bat da, Afrikako hegoaldeko kliman eragiten duena. Hegoafrikako Agulhas lurmuturretik hartzen du izena.

Afrikako ekialdeko kostaldean zehar doa, ipar-ekialdetik hego-mendebaldera, gutxi gorabehera Mozambikeko kanaletik Esperantza Oneko lurmuturrera bitartean.

Propietate fisikoak

Azaleko itsaslaster indartsuenetakoa da. Estua eta azkarra da. Urtean zehar ez du bolumen-aldaketa handirik izaten, eta haren abiadura maximoa 5 km/h-tik gorakoa da. Agulhasko itsaslasterraren iturriak Madagaskarko ekialdeko itsaslasterra eta Mozambikeko itsaslasterra dira.

Ozeano Atlantikoaren hego-ekialdera iristean, itsaslasterrak atzerantz egiten du Itsaslaster Zirkunpolar Antartiko ahaltsuarekin topo egitean. Itsaslasterraren ur epelak Atlantikoko ur hotzarekin topo egitean, zurrunbilo handiak sortzen dira; ondorioz, Atlantikoko ur hotzen parte batek atzera egiten du, eta Agulhasko ur epelaren parte batek ere atzera egiten du. Erretroflexio horien eraginez, ur-masa epel eta hotzak nahasi egiten dira, eta itsasoa biziki zakartzen. Mendebaldeko haizeek itsaslasterraren noranzko nagusiaren aurka egiten dute, eta olatu ikaragarriak eragiten dituzte. Itsasontzi ugari hondoratu dira inguru horietan.

Propietate biologikoak

Agulhasko itsaslasterrak konbergentzia-zona gisa jokatzen du. Azaleko urak hondoratu egiten dira, eta, ondorioz, itsaslasterretik hegoaldera dauden ur hotz eta mantenugai aberatsetan azaleratu egiten dira. Gainera, bi ur-moten konbergentziaren eraginez, planktonaren kontzentrazioa handitu egiten da itsaslasterrean bertan eta inguruetan. Bi faktore horien emaitza klorofila-kontzentrazio handia da. Beraz, ur horietako materia organikoaren ekoizpena inguruko uretakoa baino nabarmen handiagoa da.

Erreferentziak

• i
• e
• a

Itsaslaster eta birak

Itsaslasterrak

Ozeano Artikoa	Groenlandiako ekialdekoa • Norvegia • Poloz haraindikoa
Ozeano Atlantikoa	Agulhas • Angola • Antillak • Azoreak • Baffin uhartea • Benguela • Brasil • Brasilgo iparraldekoa • Ekuatoreko hegoaldekoa • Ekuatoreko iparraldekoa • Florida • Ginea • Golkoa • Groenlandiako ekialdekoa • Groenlandiako mendebaldekoa • Hego Atlantikokoa • Hornos lurmuturra • Ipar Atlantikokoa • Irminger • Islandiako ekialdekoa • Kanariak • Karibea • Labrador • Lomonosov • Loop • Malvinak • Norvegia • Portugal • Slope Jet • Spitsbergen
Indiako ozeanoa	Agulhas • Australiako hegoaldekoa • Australiako mendebaldekoa • Ekuatoreko hegoaldekoa • Indiako montzoiarena • Indonesia • Kontralaster Ekuatoriala • Leeuwin • Madagaskar • Madagaskarko ekialdekoa • Mozambike • Somalia
Ozeano Barea	Alaska • Aleutiarrak • Cromwell • Ekialdeko Australiakoa • Ekuatoreko hegoaldekoa • Ekuatoreko iparraldekoa • Humboldt • Indonesia • Ipar Pazifikokoa • Kalifornia • Kamtxatka • Kontralaster Ekuatoriala • Kuroshio • Mindanao • Oyashio
Ozeano Australa	Zirkunpolar Antartikoa

Birak

Bira nagusiak	Indiako ozeanokoa • Ipar Atlantikoko • Hego Atlantikokoa • Ipar Pazifikokoa • Hego Pazifikokoa
Beste birak	Beaufort • Ross • Weddell

Kanpo estekak