Literatura unibertsal

Ikusgela Homero Safo Miguel de Cervantes

Literatura unibertsala historian zehar mundu zabalean ospe berezia eskuratu duten literatura lanen multzoa da, edozein hizkuntzatan idatzirikoa. Historian zehar, mendebaldeko literatura lanak bildu ditu bereziki.

Literatura unibertsala bilduma euskaraz

EIZIE eta Eusko Jaularitzako Kultura Sailaren artean Literatura Unibertsala izeneko liburu bilduma bat sortzen ari dira 1990etik. 2020an 179 liburu eskaintzen ziren.^[1] Literatur itzulpengintzaren ondarea biltzeko xedez eta bilduman argitaratu diren itzulpenek bizirik jarrai dezaten, horietako zenbait eLiburutegian jarri dira jendearen eskura.^[2][3]

Literatura Unibertsalaren Corpusa (LUC)

Corpus paralelo eleaniztuna. Hainbat liburu eskuratu daitezke euskaraz, beste hainbat hizkuntzatan ere badaudenak. Oraingoz, bildumako hamalau itzulpen ditu corpusak oinarri (frantsesa eta ingelesa). EIZIE eta Elhuyar Eleka Ingeniaritza Linguistikoa unitatearen arteko lanaren emaitza da.^[2]

Liburu unibertsalak

Klasikoak

Antzinakoak

• Odisea (Homero, K.a. IX. mendea).
• Eneida (Virgilio, K.a. I. mendea).

Erdi Arokoak eta Pizkundekoak

• De consolatione Philosophiae edo Filosofiaren kontsolamendua (Severino Boezio, VI. mendea).
• Mila gau eta bat gehiago (Askotariko egileak, IX. mendea).
• Marko Poloren bidaiak (Rustichello da Pisa, 1298).
• Jainkotiar komedia (Dante Alighieri, 1308-1321).
• Dekamerona (Giovanni Boccaccio, 1353).
• Tirant lo Blanc edo Tirant Zuria (Joanot Martorell, 1490).
• Utopia (Thomas More, 1516).
• Hamlet (William Shakespeare, 1602).
• On Kixote Mantxakoa (Miguel de Cervantes, 1605-1615).

XIX. mendea arte

• Robinson Crusoe (Daniel Defoe, 1719).
• Gulliverren bidaiak (Jonathan Swift, 1726).
• Werther (Johann Wolfgang von Goethe, 1774).
• Harreman arriskutsuak (Pierre Choderlos de Laclos) 1782.

XIX. mendearen lehenengo erdialdea

• Frankenstein (Mary Shelley, 1818).
• Parmako kartusia (Stendhal, 1839).
• Arima hilak, (Nikolai Gogol), (1842).

XIX. mendearen azken erdialdea

• Madame Bovary (Gustave Flaubert, 1857).
• Gerra eta Bakea (Lev Tolstoi, 1865-1869).
• Ilargi-harria (Wilkie Collins, 1869).
• Aliceren abenturak Lurralde Miresgarrian (Lewis Carroll, 1865).
• Gerra eta Bakea Lev Tolstoi (1869).
• Munduari bira 80 egunetan (Jules Verne, 1872).
• Anna Karenina Lev Tolstoi (1878).
• Heidi (Johanna Spyri, 1880).
• Germinal Émile Zola (1885)
• La Regenta Leopoldo Alas Clarín, (1885).
• Fortunata y Jacinta Benito Pérez Galdós, (1886-1887).

XX. mendearen lehenengo erdialdea

• Denbora galduaren bila (Marcel Proust, 1908-1922).
• Metamorfosia (Franz Kafka, 1915).
• Ulises (James Joyce, 1922).
• Mendi magikoa (Thomas Mann, 1924).
• Loto Urdina (Hergé, 1936).
• Suminaren mahatsak (John Steinbeck, 1939).
• For Whom the Bell Tolls edo Norengatik jotzen dute kanpaiek (Ernest Hemingway, 1940).
• Arrotza (Albert Camus, 1942).
• Printze txikia (Antoine de Saint-Exupéry, 1943).
• Mirarien kalezuloa (Najib Mahfuz, 1947).
• Anne Franken egunkaria (Anne Frank, 1947).
• 1984 (George Orwell, 1949).
• Bigarren sexua (Simone de Beauvoir, 1949).

XX. mendearen azken erdialdea

• The Mousetrap edo Satartea (Agatha Christie, 1952).
• Eraztunen Jauna (J.R.R. Tolkien, 1954–1955).
• Latorrizko danborra (Gunter Grass, 1959).
• Asterix galiarra (René Goscinny eta Albert Uderzo, 1959).
• Cien años de soledad edo Bakardadeko ehun urte (Gabriel Garcia Marquez, 1967).
• Edertasuna eta tristezia Yasunari Kawabata, 1961–1963.
• Larrosaren izena (Umberto Eco, 1980).
• Obabakoak (Bernardo Atxaga, 1988).
• Ensaio sobre a Cegueira edo Itsutasunari buruzko saiakera (Jose Saramago, 1995).
• Harry Potter eta Sorgin Harria (J. K. Rowling, 1997).

XXI. mendea

Ikus, gainera

• Eleberri ospetsuen zerrenda
• Mendeko 100 liburuak (Le Monderen zerrenda)
• Klasiko

Kanpo literatura

• (Ingelesez) Insitute for World Literature (Harvard)
• (Ingelesez) World Literture (DMOZ)

Kanpo estekak

• Datuak: Q257085