Fred Basolo
Fred Basolo (Coello, 11 febbraio 1920 – Skokie, 27 febbraio 2007) è stato un chimico statunitense.
È noto per le ricerche svolte nei campi della chimica di coordinazione, della chimica metallorganica e della chimica bioinorganica, e come autore del testo Mechanisms of Inorganic Reactions.[1]
Vita
I suoi genitori, Giovanni Basolo e Caterina Morena Basolo immigrarono nell'Illinois dal Piemonte ed ebbero tre figli; il più piccolo fu Alfredo Basolo, che iniziò a chiamarsi "Fred" quando andò alle scuole elementari.[2] Dopo aver frequentato scuole pubbliche locali entrò alla Southern Illinois University laureandosi nel 1940. Si trasferì quindi all'Università dell'Illinois (Urbana-Champaign) dove ottenne il Master in chimica nel 1942 e il Ph.D. nel 1943 lavorando nel gruppo di John C. Bailar Jr. Nei restanti anni della seconda guerra mondiale svolse ricerche presso la ditta Rohm and Haas. Nell'autunno del 1946 accettò un posto di istruttore di chimica alla Northwestern University a Evanston (Illinois). Nello stesso anno conobbe la studentessa di chimica Mary Nutely che sposò il 14 giugno 1947. In seguito avrebbero avuto quattro figli (tre femmine e un maschio). La famiglia Basolo visse in Europa nel 1954-55 grazie ad una borsa di studio Guggenheim. Basolo lavorò nel laboratorio del chimico danese Jannik Bjerrum; con la famiglia poté anche visitare molti paesi, compresa l'Italia, incontrando i parenti dei genitori.[3]
Basolo avanzò nella posizione accademica alla Northwestern University ricoprendo i ruoli di professore assistente (1950-55), professore associato (1955-58), professore (1958-79), "distinguished professor" (1980-1990). Negli anni 1969-1972 diresse il dipartimento di chimica.[3]
Nel 1997 lui e sua moglie ebbero un incidente automobilistico. Lei morì in seguito alle ferite riportate; lui subì vari interventi chirurgici alla schiena, perdendo l'uso delle gambe. Negli ultimi dieci anni di vita usò una sedia a rotelle motorizzata. Morì di insufficienza cardiaca nel 2007.[3]
Ricerche
La maggior parte delle ricerche di Basolo si svolsero in collaborazione con il suo collega Ralph Pearson alla Northwestern University, e riguardarono reazioni di sostituzione dei leganti in complessi ottaedrici di Co(III) e in complessi planari quadrati di Pt(II), meccanismi di aquazione di complessi amminici di Co(III) e Cr(III) (compresa l'idrolisi basica), isomeria di legame, trasportatori artificiali di ossigeno, chimica metallorganica, effetto indenile, chimica bioinorganica.
Opere
Le ricerche di Basolo sono documentate da più di 375 pubblicazioni.[4]
Insieme al suo collega Ralph Pearson nel 1958 pubblicò la prima edizione di una monografia sui meccanismi delle reazioni inorganiche, che evidenziò l'importanza dei composti di coordinazione nei meccanismi di reazione. Una seconda edizione seguì nel 1967.[1] Quest'opera, collegando i concetti di teoria del campo dei leganti con la chimica organica fisica, fece evolvere la natura puramente descrittiva della chimica di coordinazione trasformandola in una scienza quantitativa.[3][5]
Nel 1964 fu pubblicata la prima edizione di un secondo libro sulla chimica di coordinazione, scritto assieme a Ronald C. Johnson.[6]
Ha scritto inoltre un'autobiografia, apparsa nel 2002.[7]
Onorificenze
Basolo ha ricevuto numerosi premi; tra i più significativi sono il Premio Willard Gibbs (1996) e la Medaglia Priestley (2001). È stato membro di molte accademie, tra cui: Accademia nazionale delle scienze (Stati Uniti d'America), American Academy of Arts and Sciences. Nel 1983 è stato presidente della American Chemical Society.[4]
Note
Bibliografia
- (EN) F. Basolo e R. G. Pearson, Mechanisms of Inorganic Reactions, New York, John Wiley and Son, 1967, ISBN 0-471-05545-X.
- (EN) F. Basolo e R. C. Johnson, Coordination Chemistry, 2ª ed., Science Reviews, 1986, ISBN 978-0-905927-47-3.
- (EN) F. Basolo, From Coello to Inorganic Chemistry: A Lifetime of Reactions, New York, Kluwer, 2002, ISBN 0-306-46774-7.
- H. Gray e J. S. Magyar, Obituary Fred Basolo (1920-2007), in Angew. Chem. Int. Ed., vol. 46, n. 16, 2007, pp. 2746–2747, DOI:10.1002/anie.200701155.
- G. B. Kauffman, H. B. Gray e L. M. Kauffman, Fred Basolo (1920-2007), Dean of American Coordination Chemistry, in Chemical Educator, vol. 12, n. 6, 2007A, pp. 429-442, DOI:10.1333/s00897072055a.
- G. B. Kauffman, L. M. Kauffman, H. B. Gray, Fred Basolo (1920–2007): A tribute from students, colleagues, and family, in Polyhedron, vol. 26, n. 17, 2007B, pp. 4779–4785, DOI:10.1016/j.poly.2007.07.046.
- Southern Illinois University, Fred Basolo, su chem.siu.edu, 2014. URL consultato il 17 aprile 2014. Con fotografia di Fred Basolo
V · D · M | |
---|---|
Svante Arrhenius (1911) • Theodore William Richards (1912) • Leo Baekeland (1913) • Ira Remsen (1914) • Arthur Amos Noyes (1915) • Willis R. Whitney (1916) • Edward Morley (1917) • William Merriam Burton (1918) • William A. Noyes (1919) • Frederick Gardner Cottrell (1920) • Marie Curie (1921) • Julius Stieglitz (1923) • Gilbert Lewis (1924) • Moses Gomberg (1925) • James Colquhoun Irvine (1926) • John Jacob Abel (1927) • William Draper Harkins (1928) • Claude Silbert Hudson (1929) • Irving Langmuir (1930) • Phoebus Levene (1931) • Edward Curtis Franklin (1932) • Richard Martin Willstätter (1933) • Harold Urey (1934) • Charles August Kraus (1935) • Roger Adams (1936) • Herbert Newby McCoy (1937) • Robert R. Williams (1938) • Donald Dexter Van Slyke (1939) • Vladimir Ipatieff (1940) • Edward Adelbert Doisy (1941) • Thomas Midgley (1942) • Conrad Arnold Elvehjem (1943) • George O. Curme, Jr. (1944) • Frank C. Whitmore (1945) • Linus Pauling (1946) • Wendell Meredith Stanley (1947) • Carl F. Cori (1948) • Peter Debye (1949) • Carl S. Marvel (1950) William Francis Giauque (1951) William C. Rose (1952) • Joel Henry Hildebrand (1953) • Elmer K. Bolton (1954) • Farrington Daniels (1955) • Vincent du Vigneaud (1956) • W. Albert Noyes, Jr. (1957) • Willard Frank Libby (1958) • Hermann Irving Schlesinger (1959) • George B. Kistiakowsky (1960) • Louis Plack Hammett (1961) • Lars Onsager (1962) • Paul Doughty Bartlett (1963) • Izaak M. Kolthoff (1964) • Robert Mulliken (1965) • Glenn Theodore Seaborg (1966) • Robert Burns Woodward (1967) • Henry Eyring (1968) • Gerhard Herzberg (1969) • Frank H. Westheimer (1970) • Henry Taube (1971) • John T. Edsall (1972) • Paul Flory (1973) • Har Gobind Khorana (1974) • Herman F. Mark (1975) • Kenneth S. Pitzer (1976) • Melvin Calvin (1977) • William O. Baker (1978) • Edgar Bright Wilson (1979) • Frank Albert Cotton (1980) • Bert Lester Vallee (1981) • Gilbert Stork (1982) • John D. Roberts (1983) • Elias James Corey (1984) • Donald James Cram (1985) • Jack Halpern (1986) • Allen Bard (1987) • Rudolph Marcus (1988) • Richard Barry Bernstein (1989) • Richard Zare (1990) • Günther Wilke (1991) • Harry B. Gray (1992) • Peter B. Dervan (1993) • Frederick Hawthorne (1994) • John Meurig Thomas (1995) • Fred Basolo (1996) • Carl Djerassi (1997) • Mario Molina (1998) • Lawrence F. Dahl (1999) • Nicholas Turro (2000) • Tobin J. Marks (2001) • Ralph Hirschmann (2002) • John I. Brauman (2003) • Ronald Breslow (2004) • David A. Evans (2005) • Jacqueline K. Barton (2006) • Sylvia T. Ceyer (2007) • Carolyn R. Bertozzi (2008) • Louis Brus (2009) • Maurice Brookhart (2010) • Robert G. Bergman (2011) • Mark Ratner (2012) • Charles M. Lieber (2013) • John E. Bercaw (2014) • John F. Hartwig (2015) • Laura L. Kiessling (2016) • Judith Klinman (2017) • Cynthia Burrows (2018) • Marcetta Y. Darensbourg (2019) |
V · D · M | |
---|---|
Ira Remsen (1923) • Edgar Fahs Smith (1926) • Francis P. Garvan (1929) • Charles Lathrop Parsons (1932) • William A. Noyes (1935) Marston T. Bogert (1938) • Thomas Midgley (1941) • James Bryant Conant (1944) • Ian Morris Heilbron (1945) • Roger Adams (1946) • Warren K. Lewis (1947) • Edward R. Weidlein (1948) • Arthur B. Lamb (1949) • Charles August Kraus (1950) • Evan J. Crane (1951) • Samuel C. Lind (1952) • Robert Robinson (1953) • W. Albert Noyes, Jr. (1954) • Charles A. Thomas (1955) • Carl S. Marvel (1956) • Farrington Daniels (1957) • Ernest H. Volwiler (1958) • Hermann Irving Schlesinger (1959) • Wallace Reed Brode (1960) • Louis Plack Hammett (1961) • Joel Henry Hildebrand (1962) • Peter Debye (1963) • John C. Bailar Jr. (1964) • William J. Sparks (1965) • William O. Baker (1966) • Ralph Connor (1967) • William G. Young (1968) • Kenneth S. Pitzer (1969) • Max Tishler (1970) • Frederick Rossini (1971) • George B. Kistiakowsky (1972) • Harold Urey (1973) • Paul Flory (1974) • Henry Eyring (1975) • George S. Hammond (1976) • Henry Gilman (1977) • Melvin Calvin (1978) • Glenn Theodore Seaborg (1979) • Milton Harris (1980) • Herbert Brown (1981) • Bryce Crawford, Jr. (1982) • Robert Mulliken (1983) • Linus Pauling (1984) • Henry Taube (1985) • Karl August Folkers (1986) • John D. Roberts (1987) • Frank H. Westheimer (1988) • George C. Pimentel (1989) • Roald Hoffmann (1990) • Harry B. Gray (1991) • Carl Djerassi (1992) • Robert W. Parry (1993) • Howard E. Simmons (1994) • Derek Harold Richard Barton (1995) • Ernest L. Eliel (1996) • Mary L. Good (1997) • Frank Albert Cotton (1998) • Ronald Breslow (1999) • Darleane C. Hoffman (2000) • Fred Basolo (2001) • Allen Bard (2002) • Edwin J. Vandenberg (2003) • Elias J. Corey (2004) • George A. Olah (2005) • Paul S. Anderson (2006) • George M. Whitesides (2007) • Gábor Arpad Somorjai (2008) • Frederick Hawthorne (2009) • Richard Zare (2010) • Ahmed H. Zewail (2011) • Robert S. Langer (2012) • Peter J. Stang (2013) • Stephen J. Lippard (2014) • Jacqueline Barton (2015) • Mostafa El-Sayed (2016) • Tobin J. Marks (2017) • Geraldine L. Richmond (2018) • Barry Sharpless (2019) |
V · D · M | |
---|---|
William Blum (1926) • Lafayette B. Mendel (1927) • Francis P. Garvan (1929) • George Eastman (1930) • Andrew Mellon, Richard B. Mellon (1931) • Charles H. Herty (1932) • Henry C. Sherman (1933) • James Bryant Conant (1934) • Marston Taylor Bogert (1936) • James F. Norris (1937) • Frederick G. Cottrell (1938) • Gustav Egloff (1940) • Henry G. Knight (1941) • William Lloyd Evans (1942) • Walter S. Landis (1943) • Willard H. Dow (1944) • John W. Thomas (1945) • Robert Price Russell (1946) • Moses Leverock Crossley (1947) • Charles A. Thomas (1948) • Warren K. Lewis (1949) • Walter J. Murphy (1950) • Harry N. Holmes (1951) • Fred J. Emmerich (1952) • J. C. Warner (1953) • William J. Sparks (1954) • Carl S. Marvel (1955) • Raymond Stevens (1956) • Roy Newton (1957) • Lawrence Flett (1958) • Crawford H. Greenewalt (1959) • Ernest H. Volwiler (1960) • Alden H. Emery (1961) • George W. Parks (1962) • Ralph Connor (1963) • Roger Adams (1964) • Edwin Cox (1965) • John H. Nair (1966) • Wayne E. Kuhn (1967) • Orville E. May (1968) • Henry B. Hass (1969) • Willard Frank Libby (1970) • Emmett B. Carmichael (1971) • Harold Urey (1972) • Glenn Theodore Seaborg (1973) • William Edward Hanford (1974) • William O. Baker (1975) • Kenneth S. Pitzer (1976) • Max Tishler (1977) • Norman Hackerman (1978) • Melvin Calvin (1979) • Arthur M. Bueche (1980) • Lewis Hastings Sarett (1981) • Milton Harris (1982) • Mary L. Good (1983) • John H. Sinfelt (1984) • Herbert Brown (1985) • Norman Bruce Hannay (1986) • Arnold O. Beckman (1987) • George C. Pimentel (1988) • Elias James Corey (1989) • Harry B. Gray (1990) • Bruce N. Ames (1991) • Roy L. Whistler (1992) • Fred Basolo (1993) • Arthur Adamson (1994) • George Parshall (1995) • Harry Drickman (1996) • Alfred Bader (1997) • Frank Albert Cotton (1998) • Yie W. Chien (2000) • Tobin Marks (2002) • Ralph Hirschmann (2003) • Carl Djerassi (2004) • Robert L. McNeil (2005) • Roald Hoffmann (2006) • George M. Whitesides (2007) • Paul Berg (2008) • Oliver Smithies (2009) • Robert Grubbs (2010) • Dudley Herschbach (2011) • Elizabeth Blackburn (2012) • John D. Roberts (2013) • Ronald Breslow (2014) • Jacqueline Barton (2015) • Chad Mirkin (2016) • Stephen J. Lippard (2017) • Edmond Gerald Meyer (2018) • Henry Frederick Schaefer (2019) • Peter J. Stang (2020) |
V · D · M | |
---|---|
1876–1900 | John W. Draper (1876) · J. Lawrence Smith (1877) · Samuel W. Johnson (1878) · T. Sterry Hunt (1879) · Frederick A. Genth (1880) · Charles F. Chandler (1881) · John W. Mallet (1882) · James C. Booth (1883) · Albert B. Prescott (1886) · Charles Anthony Goessmann (1887) · T. Sterry Hunt (1888) · Charles F. Chandler (1889) · Henry B. Nason (1890) · George F. Barker (1891) · George C. Caldwell (1892) · Harvey W. Wiley (1893) · Edgar Fahs Smith (1895) · Charles B. Dudley (1896) · Charles E. Munroe (1898) · Edward W. Morley (1899) · William McMurtrie (1900) |
1901–1925 | Frank W. Clarke (1901) · Ira Remsen (1902) · John H. Long (1903) · Arthur Amos Noyes (1904) · Francis P. Venable (1905) · William F. Hillebrand (1906) · Marston T. Bogert (1907) · Willis R. Whitney (1909) · Wilder D. Bancroft (1910) · Alexander Smith (1911) · Arthur Dehon Little (1912) · Theodore W. Richards (1914) · Charles H. Herty (1915) · Julius Stieglitz (1917) · William H. Nichols (1918) · William A. Noyes (1920) · Edgar Fahs Smith (1921) · Edward C. Franklin (1923) · Leo H. Baekeland (1924) · James Flack Norris (1925) |
1926–1950 | George D. Rosengarten (1927) · Samuel W. Parr (1928) · Irving Langmuir (1929) · William McPherson (1930) · Moses Gomberg (1931) · L.V. Redman (1932) · Arthur B. Lamb (1933) · Charles L. Reese (1934) · Roger Adams (1935) · Edward Bartow (1936) · Edward R. Weidlein (1937) · Frank C. Whitmore (1938) · Charles A. Kraus (1939) · Samuel C. Lind (1940) · William Lloyd Evans (1941) · Harry N. Holmes (1942) · Per K. Frolich (1943) · Thomas Midgley Jr. (1944) · Carl S. Marvel (1945) · Bradley Dewey (1946) · W. Albert Noyes Jr. (1947) · Charles A. Thomas (1948) · Linus Pauling (1949) · Ernest H. Volwiler (1950) |
1951–1975 | N. Howell Funnan (1951) · Edgar C. Britton (1952) · Farrington Daniels (1953) · Harry L. Fisher (1954) · Joel H. Hildebrand (1955) · John C. Warner (1956) · Roger J. Williams (1957) · Clifford F. Rassweiler (1958) · John C. Bailar Jr. (1959) · Albert L. Elder (1960) · Arthur C. Cope (1961) · Karl Folkers (1962) · Henry Eyring (1963) · Maurice H. Arveson (1964) · Charles C. Price (1965) · William J. Sparks (1966) · Charles G. Overberger (1967) · Robert W. Cairns (1968) · Wallace R. Brode (1969) · Byron Riegel (1970) · Melvin Calvin (1971) · Max Tishler (1972) · Alan C. Nixon (1973) · Bernard S. Friedman (1974) · William J. Bailey (1975) |
1976–2000 | Glenn T. Seaborg (1976) · Henry A. Hill (1977) · Anna J. Harrison (1978) · Gardner W. Stacy (1979) · James D. D'Ianni (1980) · Albert C. Zettlemoyer (1981) · Robert W. Parry (1982) · Fred Basolo (1983) · Warren D. Niederhauser (1984) · Ellis K. Fields (1985) · George C. Pimentel (1986) · Mary L. Good (1987) · Gordon L. Nelson (1988) · Clayton F. Callis (1989) · Paul G. Gassman (1990) · S. Allen Heininger (1991) · Ernest L. Eliel (1992) · Helen M. Free (1993) · Ned D. Heindel (1994) · Brian M. Rushton (1995) · Ronald Breslow (1996) · Paul S. Anderson (1997) · Paul H.L. Walter (1998) · Edel Wasserman (1999) · Daryle H. Busch (2000) |
2001–presente | Attila E. Pavlath (2001) · Eli M. Pearce (2002) · Elsa Reichmanis (2003) · Charles P. Casey (2004) · William F. Carroll Jr. (2005) · Elizabeth Ann Nalley (2006) · Catherine T. Hunt (2007) · Bruce E. Bursten (2008) · Thomas H. Lane (2009) · Joseph Francisco (2010) · Nancy B. Jackson (2011) · Bassam Z. Shakhashiri (2012) · Marinda Li Wu (2013) · Thomas J. Barton (2014) · Diane Grob Schmidt (2015) · Donna J. Nelson (2016) · Allison A. Campbell (2017) · Peter K. Dorhout (2018) · Bonnie A. Charpentier (2019) · Luis Echegoyen (2020) |
Controllo di autorità | VIAF (EN) 108505324 · ISNI (EN) 0000 0001 1454 797X · SBN MILV111396 · LCCN (EN) n50018409 · GND (DE) 128500921 · BNF (FR) cb12350510p (data) · J9U (EN, HE) 987007572232405171 · NDL (EN, JA) 00432482 · CONOR.SI (SL) 160070499 |
---|