Etatyzm

Polski Monopol Zapałczany, etykieta zapałczana sprzed II wojny światowej, jeden z etatystycznych monopoli sanacji[1]

Etatyzm (fr. l’État „państwo”) – koncepcja zakładająca podporządkowanie jednostkowych i grupowych interesów społeczeństwa interesowi państwa.

Etatyzm oznacza ingerencję państwa w różne dziedziny życia gospodarczego, społecznego, kulturalnego, w życie samorządów, stowarzyszeń, małych grup i jednostek i przejęcie odpowiedzialności za wiele sfer aktywności społecznej; w znaczeniu gospodarczym etatyzm jest odmianą interwencjonizmu państwowego i oznacza przejmowanie przez państwo funkcji podmiotu gospodarczego: Państwo jest inwestorem, pracodawcą, producentem, nabywcą i sprzedawcą określonych surowców, półproduktów, wyrobów gotowych, usług i technologii, eksporterem i importerem, kredytodawcą lub pożyczkodawcą, organizatorem procesów gospodarczych, zarządcą, dysponentem i właścicielem przedsiębiorstw. Historycznie etatyzm jest przeciwieństwem anarchizmu[2], dziś jednak rozumiany jest raczej jako alternatywa dla wolnorynkowej gospodarki kapitalistycznej[3].

W szerszym znaczeniu często utożsamiany z interwencjonizmem państwowym. Ten pogląd na kierunek polityki gospodarczej państwa uzyskał duże poparcie w oczach wielu ekonomistów w czasach wielkiego kryzysu gospodarczego (1929–1935). Przedstawicielem nowego etatyzmu (ang. statism) jest John Maynard Keynes, a głównymi oponentami ekonomiści z austriackiej szkoły ekonomii, między innymi Ludwig von Mises[4].

Przykładem państwa realizującego politykę etatyzmu była II RP za rządów sanacji[5] czy Japonia od zakończenia II wojny światowej do połowy lat 70.

Przypisy

  1. ↑ Chłopcy z zapałkami [online], Do Rzeczy, 30 marca 2017 [dostęp 2017-09-23] .
  2. ↑ MichaiłM. Bakunin MichaiłM., Państwowość i anarchia, 1873 [dostęp 2012-08-06] [zarchiwizowane z adresu 2010-12-07] .
  3. ↑ MurrayM. Rothbard MurrayM., For a New Liberty, ‪Ludwig von Mises Institute ‬, 2006, s. 395–396 .
  4. ↑ kanopiadmin, Omnipotent Government: The Rise of the Total State and Total War, „Mises Institute”, 18 sierpnia 2014 [dostęp 2017-12-31]  (ang.).
  5. ↑ AdamA. Heydel AdamA., Etatyzm po polsku [online] .

Bibliografia

  • Encyklopedia PWN, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, OCLC 644242944 [dostęp 2019-07-09] .
Kontrola autorytatywna (ideologia polityczna):
  • LCCN: sh85056087
  • GND: 4328253-2
  • BnF: 13319000g
  • BNCF: 32440
  • J9U: 987007536022805171
Encyklopedia internetowa:
  • Catalana: 0106280