Franciszek I Lotaryński

Franciszek I Stefan Lotaryński niem. Franz Stephan von Lothringen (ur. 8 grudnia 1708 w Nancy, zm. 18 sierpnia 1765 w Innsbrucku) – książę Lotaryngii jako Franciszek III, książę Cieszyna, wielki książę Toskanii, cesarz rzymski, od 1740 współwładca (koregent) we wszystkich terytoriach rządzonych przez jego żonę Marię Teresę, wolnomularz^[1].

Życiorys

Syn księcia Lotaryngii Leopolda I Józefa i księżniczki orleańskiej Elżbiety Charlotty Orleańskiej. Jego dziadkami byli: książę Lotaryngii Karol V Leopold i arcyksiężniczka austriacka Eleonora Habsburg oraz książę Orleanu Filip I Burbon i księżniczka Palatynatu Reńskiego Elżbieta Charlotta Wittelsbach. Pochodził z rodu książąt Lorraine-Vaudémont.

W wieku 15 lat przybył na wiedeński dwór. Jego ojciec otrzymał wtedy tytuł księcia cieszyńskiego. Po śmierci ojca w 1729 roku został księciem Lotaryngii i księciem Cieszyna.

12 lutego 1736 roku w Wiedniu poślubił arcyksiężniczkę austriacką Marię Teresę Habsburg, córkę cesarza rzymskiego Karola VI i Elżbiety Krystyny von Braunschweig-Wolfenbüttel. Warunkiem, pod jakim Karol VI zezwolił na to małżeństwo, było przekazanie Lotaryngii Stanisławowi Leszczyńskiemu. Miało to zakończyć polską wojnę sukcesyjną. W zamian Franciszek otrzymał tytuł wielkiego księcia Toskanii. Franciszek i Maria Teresa mieli 16 dzieci:

Maria Elżbieta (1737–1740)
Maria Anna (1738–1789)
Maria Karolina (1740–1741)
Józef Benedykt (1741–1790) – cesarz rzymski w latach 1765–1790;
Maria Krystyna (1742–1798) – żona królewicza polskiego, księcia cieszyńskiego Alberta Wettyna (1738–1822);
Maria Elżbieta (1743–1808) – ksieni w Innsbrucku ;
Karol Józef (1745–1761)
Maria Amalia (1746–1804) – żona księcia Parmy Ferdynanda I Burbona (1751–1802);
Leopold Józef (1747–1792) – cesarz rzymski w latach 1790–1792;
Maria Karolina (1748)
Maria Joanna (1750–1762)
Maria Józefa Habsburg (1751–1767)
Maria Karolina (1752–1814) – żona król Neapolu i Sycylii Ferdynanda I Burbona (1751–1825);
Ferdynand Karol (1754–1806) – ożenił się z księżniczką Modeny i Reggio Marią Beatrycze d'Este (1750–1829);
Maria Antonina (1755–1793) – żona króla Francji Ludwika XVI (1754–1793);
Maksymilian Franciszek (1756–1801) – książę elektor, arcybiskup Kolonii.

złota moneta wybita z okazji koronacji cesarza; łaciński napis na rewersie oznacza: *Franciszek, Król Jerozolimy, Książę Lotaryngii i Wielki Książę Toskanii, wybrany w Cesarstwie Rzymskim, koronowany we Frankfurcie 4 października 1745*

Cesarz Karol VI zmarł 20 października 1740 roku. Maria Teresa, jego następczyni ustanowiła męża koregentem. Kraje, które wcześniej zgodziły się by zgodnie z sankcją pragmatyczną, ziemie Habsburgów dziedziczyła Maria Teresa zmieniły zdanie. Doprowadziło to do wybuchu wojny o sukcesję austriacką. Po śmierci głównego adwersarza, elektora Bawarii i cesarza rzymskiego Karola VII Wittelsbacha Franciszek I Lotaryński został wybrany na cesarza 13 września 1745. Mając stosunkowo niewielki wpływ na życie polityczne, przeszedł do historii jako mecenas sztuki. Zmarł 15 lat przed swą małżonką.

W 1744 młodszy brat Franciszka – Karol Lotaryński ożenił się z Marią Anną Habsburg, młodszą siostrą Marii Teresy.

Jego kochanką była Maria Wilhelmina von Neipperg.

Pełna tytulatura

Franciszek, z Bożej łaski uświęcony i wybrany cesarz rzymski, po wieki August, król Niemiec i Jerozolimy, arcyksiążę Austrii, książę Lotaryngii i Baru, wielki książę Toskanii, książę Kalabrii, Geldrii, Montferratu, Cieszyna na Śląsku, książę Charlesville, margrabia Pont-à-Mousson i Nomeny, hrabia Prowansji, Vaudémont, Blâmont, Zütphen, Saarwerden, Salm, Falkenstein etc. etc.

Genealogia


Prapradziadkowie	książę Lotaryngii Franciszek II Lotaryński (1572–1632) ∞1568 Krystyna von Salm (1575–1627)	książę Lotaryngii Henryk II Lotaryński (1563–1624) ∞1568 Małgorzata Gonzaga (1591–1632)	cesarz rzymski Ferdynand II Habsburg (1578–1637) ∞1600 Maria Anna Wittelsbach (1574–1616)	książę Mayenne Karol II Gonzaga (1609–1631) ∞1627 Maria Gonzaga (1609–1660)	król Francji Henryk IV Burbon (1553–1610) ∞1600 Maria Medycejska (1575–1642)	król Hiszpanii Filip III Habsburg (1578–1621) ∞1599 Małgorzata Habsburg (1594–1611)	elektor Palatynatu Fryderyk V Wittelsbach (1596–1632) ∞1613 Elżbieta Stuart (1596–1662)	landgraf Hesji-Kassel Wilhelm V Heski (1602–1637) ∞1619 Amalia Elżbieta Hanau-Münzenberg (1602–1651)
Pradziadkowie	książę Lotaryngii Mikołaj II Lotaryński (1612–1670) ∞1634 Klaudia Lotaryńska (1612–1648)		cesarz rzymski Ferdynand III Habsburg (1608–1657) ∞ 1651 Eleonora Gonzaga (1630–1686)		król Francji Ludwik XIII Burbon (1601–1643) ∞1615 Anna Habsburg (1601–1666)		elektor Palatynatu Karol Ludwik Wittelsbach (1617–1680) ∞ 1650 Charlotta Hessen-Kassel (1627–1686)
Dziadkowie	książę Lotaryngii Karol V Lotaryński (1643–1690) ∞1678 Eleonora Habsburg (1653–1697)				książę Orleanu Filip I Burbon (1640–1701) ∞1671 Elżbieta Charlotta Wittelsbach (1652–1722)
Rodzice	książę Lotaryngii Leopold I Józef Lotaryński (1679–1729) ∞1689 Elżbieta Charlotta Orleańska (1676–1744)
Franciszek I Lotaryński (1708–1765), cesarz rzymski

Zobacz też

Przypisy

↑ Wolnomularstwo w świetle encyklopedyj. Wypisy, Warszawa 1934, s. 6.

Cesarze rzymscy (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Karolingowie i inne rody	Karol I Wielki (800–814) Ludwik I Pobożny (814–840) Lotar I (koregent od 817, 840–855) Ludwik II (koregent od 850, 855–875) Karol II Łysy (875–877) Karol III Gruby (881–888) Gwido ze Spoleto (891–894) Lambert ze Spoleto (koregent od 892, 894–898) Arnulf z Karyntii (896–899) Ludwik III Ślepy (901–905) Berengar I z Friulu (915–924)
Ludolfingowie	Otton I Wielki (962–973) Otton II (973–983) Otton III (koregent od 967, 996–1002) Henryk II Święty (1014–1024)
Dynastia salicka	Konrad II (1027–1039) Henryk III (1046–1056) Henryk IV (1084–1105) Henryk V (1111–1125)
Süpplinburgowie	Lotar III (1133–1137)
Hohenstaufowie	Fryderyk I Barbarossa (1155–1190) Henryk VI (1191–1197)
Welfowie	Otto IV (1209–1215)
Hohenstaufowie	Fryderyk II (1220–1250)
Luksemburgowie	Henryk VII (1312–1313)
Wittelsbachowie	Ludwik IV Bawarski (1328–1347)
Luksemburgowie	Karol IV (1355–1378) Zygmunt (1433–1437)
Habsburgowie	Fryderyk III (1452–1493) Maksymilian I (1508–1519) Karol V (1519–1556) Ferdynand I (1558–1564) Maksymilian II (1564–1576) Rudolf II (1576–1612) Maciej (1612–1619) Ferdynand II (1619–1637) Ferdynand III (1637–1657) Leopold I (1658–1705) Józef I (1705–1711) Karol VI (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol VII (1742–1745)
Habsburgowie-Lotaryńscy	Franciszek I (1745–1765) Józef II (1765–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1806)

Władcy Lotaryngii

Królowie Lotaryngii

Karolingowie	Lotar II (855–869) Karol II Łysy (869–879, w Górnej Lotaryngii) Ludwik II Niemiecki (869–876, w Dolnej Lotaryngii) Ludwik III Młodszy (876–882, do 879 tylko w Dolnej Lotaryngii) Karol Otyły (882–887) Hugo Ślepy (antykról, 883–885) Arnulf z Karyntii (887–895) Zwentibold (895–900) Ludwik IV Dziecię (900–911) Karol IV Prostak (911–923)
Welfowie	Rudolf z Burgundii (923–925)
Ludolfingowie	Henryk I Ptasznik (925–935) Otton I Wielki (935–973) Otton II (973–983) Otton III (983–1002) Henryk II Święty (1002–1024)
Dynastia salicka	Konrad II (1024–1039)

Książęta Lotaryngii

Gebhard (903–910)
Reginar (910–916)
Gizelbert (925–939)
Henryk I (939–940)
Otto I (942–944)
Konrad I (944–953)
Bruno (953–965)

Książęta
Dolnej Lotaryngii

Pierwsi książęta	Godfryd I (959–964) Richar (968–972)
Karolingowie	Karol z Lotaryngii (976–991) Otto (991–1012)
Dynastia z Verdun	Godfryd II Bezdzietny (1012–1023) Gozelo I Wielki (1023–1044) Gozelo II Próżniak (1044–1046)
Luksemburgowie	Fryderyk I (1046–1065)
Dynastia z Verdun	Godfryd III Brodaty (1065–1069) Godfryd IV Garbaty (1069–1076)
Dynastia salicka	Konrad II (1076–1087)
Dynastia z Boulogne	Godfryd V (1087–1100)
Dynastia limburska	Henryk (1101–1106)
Dynastia z Louvain	Gotfryd VI Brodaty (1106–1128) Walram (1128–1139) Gotfryd VII (1139–1142) Gotfryd VIII (1142–1190) od 1190 książęta Brabancji

Książęta
Górnej Lotaryngii

Dynastia mozelska	Fryderyk I (959–978) Thierry I (978–1026) Fryderyk II (1026–1027, współregent) Fryderyk III (1027–1033)
Dynastia z Verdun	Gozelo I Wielki (1033–1044) Godfryd III Brodaty (1044–1047)
Dynastia z Châtenois	Adalbert (1047–1048) Gerard (1048–1070) Thierry II Waleczny (1070–1115) Szymon I (1115–1138) Mateusz I (1138–1176) Szymon II (1176–1205) Fryderyk I (1205–1206) Fryderyk II (1206–1213) Tybald I (1213–1220) Mateusz II (1220–1251) Fryderyk III (1251–1302) Tybald II (1302–1312) Fryderyk IV (1312–1329) Rudolf (1329–1346) Jan I (1346–1390) Karol II (1390–1431) Izabela (1431–1453)
Walezjusze andegaweńscy	René I (1431–1453, mąż Izabeli) Jan II (1453–1470) Mikołaj I (1470–1473) Jolanta (1473)
Dynastia z Vaudémont	René II (1473–1508) Antoni II Dobry (1508–1544) Franciszek I (1544–1545) Karol III Wielki (1545–1608) Henryk II (1608–1624) Nicole (1624–1624) Franciszek II (1624–1624) Karol IV (1624–1634) Mikołaj II (1634–1661) Karol IV (1661–1675, tytularny od 1670) okupacja francuska (1670–1698) Karol V Leopold (1675–1690, tytularny) Leopold I Józef (1690–1729, tytularny do 1698) Franciszek III Stefan (1729–1737)
Leszczyńscy	Stanisław Leszczyński (1737–1766)

Władcy Toskanii

Margrabiowie
Toskanii

Bonifacy I (812–813)
Bonifacy II (828–834)
Aganus (835–845)
Adalbert I (847–886)
Adalbert II Bogaty (886–915)
Gwidon (915–929)
Lambert (929–931)
Boso 931–936
Hubert ze Spoleto (936–961)
Hugon Wielki (961–1001)
Bonifacy (1002–1012)
Rainier (1014–1024)
Bonifacy III (1027–1052)
Fryderyk (1052–1055)
Beatrycze de Bar (1052–1076)
Godfryd I (1054–1069)
Godfryd II (1069–1076)
Matylda (1076–1115)
Welf II (1089–1095)
Konrad von Scheiern (1120–1127)
Henryk (1135–1139)
Ulryk von Attems (1139–1152)
Welf VI (1152–1167)
Filip Szwabski (1195–1197)

Władcy
Florencji

Medyceusze	Kosma Starszy (1434–1464) Piotr I Podagryk (1464–1469) Wawrzyniec I Wspaniały (1469–1492) Julian (1469–1478) Piotr II Nieszczęśliwy (1492–1494) republika (1494–1512) Julian (1512–1516) Wawrzyniec II (1516–1519) Juliusz (1519–1523) Hipolit (1523–1527) republika (1527–1530) Aleksander (1530–1537) Kosma I (1537–1569)

Wielcy książęta
Toskanii

Medyceusze	Kosma I (1569–1574) Franciszek I (1574–1587) Ferdynand I (1587–1609) Kosma II (1609–1621) Ferdynand II (1621–1670) Kosma III (1670–1723) Jan Gaston (1723–1737)
Dynastia habsbursko-lotaryńska	Franciszek Stefan (1737–1765) Piotr Leopold (1765–1790) Ferdynand III (1790–1799)

Królestwo Etrurii

Burbonowie	Ludwik I (1801–1803) Ludwik II (1803–1807)

Wielcy książęta
Toskanii

Dynastia Bonaparte	Eliza (1809–1814)
Dynastia habsbursko-lotaryńska	Ferdynand III (1814–1824) Leopold II (1824–1849) republika (1848–1849) Leopold II (1849–1859) Ferdynand IV (1859–1860)

Królowie niemieccy

Konradyni	Konrad I (911–918)
Ludolfingowie	Henryk I Ptasznik (919–936) Arnulf Zły (antykról 919–921) Otton I Wielki (936–973) Otton II (koregent od 961, 973–983) Otton III (983–1002) Henryk II Święty (1002–1024)
Dynastia salicka	Konrad II (1024–1039) Henryk III (koregent od 1028, 1039–1056) Henryk IV (koregent 1054, 1056–1105) Rudolf Szwabski (antykról 1077–1080) Herman z Salm (antykról 1081–1088) Konrad (III) Salicki (koregent od 1087, antykról 1093–1098) Henryk V (korgent od 1099, 1105–1125)
Supplinburgowie	Lotar III (1125–1137)
Hohenstaufowie	Konrad III (antykról 1127–1135, król 1138–1152) Henryk (VI) Berengar (koregent 1147–1150) Fryderyk I Barbarossa (1152–1190) Henryk VI (koregent od 1169, 1190–1197) Filip Szwabski (1198–1208)
Welfowie	Otto IV (antykról 1198–1208, król 1208–1218)
Hohenstaufowie	Fryderyk II (koregent 1196–1197, 1215–1250) Henryk VII (koregent 1220–1235, od 1231 antykról) Konrad IV (koregent od 1237, 1250–1254)
Wielkie bezkrólewie	Henryk Raspe (antykról 1246–1247) Wilhelm z Holandii (1254–1256, antykról od 1247) Ryszard z Kornwalii (antykról 1256–1272) Alfons z Kastylii (antykról 1257–1274)
Habsburgowie	Rudolf I (1273–1291)
Nassau	Adolf z Nassau (1292–1298)
Habsburgowie	Albrecht I (1298–1308)
Luksemburgowie	Henryk VII (1308–1313)
Wittelsbachowie	Ludwik IV Bawarski (1314–1347)
Habsburgowie	Fryderyk Piękny (antykról 1314–1322, koregent 1325–1332)
Luksemburgowie	Karol IV (antykról od 1347, król 1347–1378) Gunter ze Schwarzburga (antykról 1349–1349) Wacław (koregent od 1376, 1378–1400) Fryderyk z Brunszwiku (antykról elekt 1400)
Wittelsbachowie	Ruprecht z Palatynatu (1400–1410)
Luksemburgowie	Zygmunt (1410–1437) Jodok z Moraw (antykról 1410–1411)
Habsburgowie	Albrecht II (1438–1439) Fryderyk III (1440–1493) Maksymilian I (1493–1519) Karol V (1519–1556) Ferdynand I (koregent od 1531, 1556–1564) Maksymilian II (koregent 1562, 1564–1576) Rudolf II (koregent 1575, 1576–1612) Maciej (1612–1619) Ferdynand II (1619–1637) Ferdynand III (koregent od 1636, 1637–1657) Ferdynand IV (koregent 1653–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (koregent od 1687, 1705–1711) Karol VI (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol VII (1742–1745)
Habsburgowie-Lotaryńscy	Franciszek I (1745–1765) Józef II (koregent od 1764, 1765–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1806)

Oficjalny tytuł królów niemieckich od XI wieku: król Rzymian
Zobacz też: królowie frankijscy; cesarze rzymscy (Święte Cesarstwo Rzymskie)

Władcy Śląska (książęta cieszyńscy)