Iwan Dziuba
| Ten artykuł od 2020-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Ivan Dziuba (2004) | |||
Data i miejsce urodzenia | |||
---|---|---|---|
Data i miejsce śmierci | 22 lutego 2022 | ||
Minister kultury Ukrainy | |||
Okres | od 17 listopada 1992 | ||
Poprzednik | Łarysa Chorołeć | ||
Następca | Dmytro Ostapenko | ||
Odznaczenia | |||
|
Iwan Mychajłowycz Dziuba (ukr. Іван Михайлович Дзюба, ur. 26 lipca 1931 we wsi Mykołajiwka w obwodzie donieckim, zm. 22 lutego 2022 w Kijowie[1]) – ukraiński pisarz, redaktor.
Jeden z liderów pokolenia lat 60. (szistdesiatnykiw), sekretarz Wydziału Literatury, Języka i Wiedzy o Sztuce Akademii Nauk Ukrainy, redaktor czasopisma „Suczasnist’” (ukr. „Сучасність”) (1992-1995), prezes Narodowego Stowarzyszenia Ukraińców, współprzewodniczący kolegium red. wydawnictwa Енциклопедія Сучасної України (Encyklopedia współczesnej Ukrainy). Były minister kultury Ukrainy. Prześladowany i więziony w czasach reżimu komunistycznego. Pozostaje jednym z najbardziej szanowanych i cenionych działaczy kultury ukraińskiej. Mieszkał w Kijowie.
W swoim głośnym eseju pt. Internacjonalizm czy rusyfikacja? (Інтернаціоналізм чи русифікація?), nie odstępując od podstawowych założeń oficjalnej ideologii marksistowsko-leninowskiej, próbował zwrócić uwagę władz na sytuację narodu ukraińskiego w ZSRR. Najmocniejszy wydźwięk miały fragmenty poświęcone rusyfikacji, przykładom ukrainofobii, historii rosyjskiej ekspansji i wielkomocarstwowego szowinizmu. Pracę wkrótce rozpowszechnił samwydaw, czytano ją w odpisach na całej Ukrainie. Szybko trafiła też za granicę. W 1968 roku wydawnictwo Suczasnist w Monachium jako pierwsze wydało ją w formie książkowej. Później została przetłumaczona na wiele języków. Publikacja książki za granicą spowodowała prześladowania Dziuby, wykluczenie ze Związku Sowieckich Pisarzy Ukrainy, uwięzienie i zesłanie. Złamany przez władzę, zmuszony do publicznej samokrytyki i częściowego przyznania się do winy, został ostatecznie ułaskawiony.
Utwory
- Zwyczajna liudyna czy miszczanyn? (Звичайна людина чи міщанин?, 1959);
- Internacionalizm czy rusyfikacija (Інтернаціоналізм чи русифікація?, 1965);
- Hrani krystała (Грані кристала, 1978);
- Stefan Zorian w istoriji wirmenśkoji literatury (Стефан Зорян в історії вірменської літератури 1982);
- Awtohrafy widrodżennia (Автографи відродження 1986);
- Sadriddin Ajni (Садріддін Айні 1987);
- U wsiakoho swoja dola (У всякого своя доля, 1989);
- Bo to ne prosto mowa, zwuky (Бо то не просто мова, звуки, 1990);
- Zastukały serdesznu wolu… (Застукали сердешну волю…, 1995);
- Miż kulturoju i politykoju (Між культурою і політикою, 1998);
- Spraha (Спрага, 2001);
- Pastka (Пастка, 2003).
Przypisy
- ↑ Помер літературознавець, дисидент, Герой України Іван Дзюба (ukr.)
- p
- d
- e
|
- ISNI: 0000000108996605
- VIAF: 49633298, 133164721381702340006
- LCCN: n50030200
- GND: 10323344X
- SUDOC: 074141414
- NLA: 35052925
- NKC: jn20020722029, jn20000601434
- BNE: XX1115517
- NTA: 152481338
- CiNii: DA04179980
- Open Library: OL271648A
- PLWABN: 9810637042205606
- NUKAT: n97082572
- J9U: 987007306671105171
- PTBNP: 1398273
- LNB: 000106037
- NSK: 000345259
- LIH: LNB:U+i;=Be