Język karibski

Kari’nja
Obszar

Brazylia, Gujana, Surinam, Trynidad i Tobago, Wenezuela

Liczba mówiących

ok. 7430 (2009)[1]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
  • Języki karibi
  • Języki karibi gujańskie
  • Język karibski
Status oficjalny
UNESCO 4 poważnie zagrożony↗, 3 zdecydowanie zagrożony↗, 4 poważnie zagrożony↗, 3 zdecydowanie zagrożony↗, 2 wrażliwy↗
Ethnologue 6b zagrożony↗
Kody języka
ISO 639-2 car
ISO 639-3 car
IETF car
Glottolog gali1262
Ethnologue car
GOST 7.75–97 кар 288
WALS car
SIL CAR
Dialekty
Tyrewuju (Surinam), Aretyry (Surinam)
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Kalinowie

Język karibski (karib. Kari’nja, hiszp. Kariña, Cariña, ang. Carib, Galibi, niderl. Karaïeb) – język z grupy języków karibi, którym posługuje się lud Kalina zamieszkujący północną Amerykę Południową.

Podział geograficzny

Ze względu na kontakt z najeźdźcami z Kari’nja, niektóre języki tych regionów wykazują wpływy leksykalne języka kari’nja, mimo że genetycznie należą do grupy arawackiej[2].

W surinamskim regionie Konomerume, w pobliżu rzeki Wajambo, mieszka około 349 osób; większość z nich identyfikuje się jako należących do grupy etnicznej Kari’nja. Dorośli znają język kari’nja na przynajmniej przyzwoitym poziomie. Dla osób powyżej 65 roku życia służy jako podstawowe narzędzie komunikacji; natomiast osoby w wieku od 45 do 65 lat używają go jedynie w rozmowach ze starszymi mieszkańcami lub starszymi członkami rodziny, a w większości sytuacji codziennych posługują się językami urzędowymi kraju: holenderskim i sranan tongo. Młodsi dorośli w wieku od 20 do 40 lat zwykle rozumieją język, ale nie posługują się nim aktywnie, a dzieci wiedzę na temat swojej mowy przyswajają dopiero w szkole[3].

Dialekty

Dialekty karibskiego (z liczbą użytkowników w nawiasach)[4]

  • karibski wenezuelski (1000)
  • karibski gujański (2000)
  • karibski zachodniosurinamski (500)
  • karibski wschodnosurinamski (3000)
    • W Surinamie funkcjonują dwa dialekty karibskiego: Aretyry spotykany w zachodnich i środkowych regionach kraju, oraz Tyrewuju używany przez większość surinamskich użytkowników karibskiego[5].

Alfabet

W skład alfabetu wchodzi 15 liter: a, e, i, j, k, ', m, n, o, p, r, s, t, u, w, y[4].

Słownictwo

W poszczególnych dialektach karibskiego można znaleźć słowa zaczerpnięte z języka dominującego na danym obszarze (Brazylia, Surinam, Gujana, Gujana Francuska). Na przykład surinamska odmiana kari’nja zawiera liczne pożyczki z niderlandzkiego i sranan tongo[5].

Przykładowe słownictwo

Współcz. karib.
„dwa” /oko/
„kamień” /topu/
„pchła” /siko/
„góra” /wipi/
„siekiera” /wïwï/
„osoba” /itoto/
'ten, który został zakopany’ Ø-atoka-apo
'ten, który spalił’ i-tjoroty-ypo

Niektóre z tych przykładów obrazują przypadki, w których e zostało zastąpione o we współczesnym karibskim[2].

Przypisy

  1. ↑ M. PaulM.P. Lewis M. PaulM.P., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Carib, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015  (ang.).
  2. ↑ a b Spike Gildea: The Story of *ô in the Cariban Family. maj 2010. (ang.).
  3. ↑ Racquel-María Yamada: Training in the Community-Collaborative Context: A Case Study. University of Oklahoma, 2014. (ang.).
  4. ↑ a b Henk Courtz: A Carib Grammar and Dictionary. Magoria Books, 2008, s. 1. ISBN 0-9781707-6-8. [dostęp 2014-05-22]. (ang.).
  5. ↑ a b Eithne B. Carlin, Isabelle Léglise, Bettina Migge, Paul B. Tjon Sie Fat: In and Out of Suriname: Language, Mobility and Identity. BRILL, 2014-11-28. ISBN 978-90-04-28012-0. (ang.).
  • NDL: 00565045