Język madurski

Basa Mathura

Obszar	Indonezja (wyspy Madura i Jawa), Singapur
Liczba mówiących	ok. 6,8 mln (2000)
Pismo/alfabet	łacińskie (dawniej jawajskie)
Klasyfikacja genetyczna
Języki austronezyjskie Języki malajsko-polinezyjskie Języki madurskie Język madurski
Status oficjalny
Ethnologue	5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-2	mad
ISO 639-3	mad
IETF	mad
Glottolog	nucl1460
Ethnologue	mad
GOST 7.75–97	мад 411
BPS	0091 4
WALS	mdr
SIL	mad
Występowanie
Języki Jawy i okolic. Madurski oznaczony na zielono.
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język madurski (Basa Mathura) − język austronezyjski używany na wyspie Madura oraz we wschodniej części Jawy. Posługują się nim Madurowie. Według danych z 2000 roku ma 6,8 mln użytkowników^[1].

Jest dość rozdrobniony dialektalnie, wyróżnia się trzy główne dialekty: zachodni (bawean i bangkalan), centralny (pamekasan i sampang) i wschodni (sumenep i sapudi). Wariant sumenep pełni funkcję języka standardowego, służąc jako język mediów i edukacji^[2]. Dodatkowe dialekty występują na Jawie^[3]. Odmiana wysp Kangean jest słabo zrozumiała dla użytkowników dialektu wschodniego^[2]. Bywa rozpatrywana jako odrębny język^[4][5]. Użytkownicy odmiany bawean mają odrębną tożsamość językową^[1].

Jego użytkownicy zamieszkują także pobliskie wyspy regionu (Bawean, Sapudi) oraz indonezyjską część Borneo (Kalimantan)^[2]. Ludność madurska jest obecna również w Singapurze^[1].

Wśród Madurów w użyciu są też języki indonezyjski i jawajski^[1]. W madurskim występują zapożyczenia z malajskiego, jawajskiego, arabskiego, niderlandzkiego i innych języków^[3]. W dialekcie bangkalan szczególnie silnie zaznaczyły się wpływy języka indonezyjskiego^[1].

W madurskim, podobnie jak w pobliskich językach, istnieją hierarchiczne poziomy mowy, których użycie jest zależne od statusu rozmówców (kasar, tengnga’an i alos)^[6]. Na leksykę wysoką składają się w przeważającej mierze pożyczki jawajskie^[3].

W przeszłości zapisywany był pismem jawajskim, od pierwszych liter zwanym hanacaraka. Obecnie stosuje się alfabet łaciński^[7]. Jest nauczany w szkołach podstawowych^[1].

Istnieje wiele publikacji poświęconych temu językowi, choć ogólnie poświęcono mu mniej uwagi niż pozostałym językom regionu. W okresie holenderskim badaniem języka madurskiego zajmował się H.N. Kiliaan, autor opracowania gramatycznego (1897, 1911) i dwuczęściowego słownika madursko-holenderskiego (1904/05)^[8].

Przypisy

Bibliografia

• Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655  (pol.).
• AdrianA. Clynes AdrianA., Madurese, [w:] Darrell T.D.T. Tryon (red.), Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1995 (Trends in Linguistics. Documentation 10), s. 485–494, DOI: 10.1515/9783110884012.1.485, ISBN 978-3-11-088401-2, OCLC 868970232 [dostęp 2021-08-30]  (ang.).
• William D.W.D. Davies William D.W.D., A Grammar of Madurese, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 2010 (Mouton Grammar Library 50), DOI: 10.1515/9783110224443, ISBN 978-3-11-022444-3, OCLC 665843209 [dostęp 2023-09-16]  (ang.).
• BerndB. Nothofer BerndB., Madurese, [w:] E.K.E.K. Brown, SarahS. Ogilvie (red.), Concise Encyclopedia of Languages of the World, Amsterdam: Elsevier, 2009, s. 672–674, ISBN 978-0-08-087774-7, ISBN 978-0-08-087775-4, OCLC 318247422  (ang.).