Kraton wschodnioeuropejski

Kraton wschodnioeuropejski – wielki (jeden z największych na świecie) kraton współtworzący obecnie płytę eurazjatycką i kontynent Eurazji, wcześniej stanowiący główną część kontynentu Bałtyki.

Kraton wschodnioeuropejski składa się z trzech mniejszych kratonów: płyty bałtyckiej (Fennoskandii) na północnym zachodzie, kratonu sarmackiego (Sarmacji) na południu i kratonu wołgo-uralskiego na wschodzie. Płyta bałtycka ma zróżnicowaną budowę i składa się z nagromadzonych w drodze akrecji skał archaicznych i wczesnoproterozoicznych, zaś cokoły sarmacki i wołgo-uralski składają się ze starszych skał archaicznych, przeważnie przykrytych grubą (przekraczającą 3 km miąższości) warstwą skał osadowych.

Większość powierzchni kratonu wschodnioeuropejskiego zajmuje rozległa Platforma wschodnioeuropejska, ale leżą na nim również dwie tarcze - tarcza bałtycka w północnej części płyty bałtyckiej i tarcza ukraińska we wschodniej części kratonu sarmackiego. Grubość skał kratonu waha się od maksymalnie 250 km w północnej części Półwyspu fennoskandzkiego poprzez 120 km w południowej Rosji do 150-200 km na Ukrainie.

Na zachodzie granicę kratonu wschodnioeuropejskiego wyznacza strefa Teisseyre’a-Tornquista, brzeg szerszej strefy szwu transeuropejskiego. Na wschodzie pasmo Uralu oddziela go od kratonu syberyjskiego.

Bibliografia

Irina M. Artemieva. Lithospheric structure, composition, and thermal regime of the East European Craton: implications for the subsidence of the Russian platform. „Earth and Planetary Science Letters”. 213, s. 431-446, 2003.
V. Svetlana, R. Gorbatschev, R.G. Garetsky: The East European Craton. W: Bogdanova: Encyclopedia of Geology. Amsterdam; London: Elsevier Academic, 2005, s. 34-49. ISBN 0-12-636380-3. (5 tomów)
Svetlana V. Bogdanova. The East European Craton: Some Aspects of the Proterozoic Evolution in its South-West. „Polskie Towarzystwo Mineralogiczne - Prace Specjalne (Mineralogical Society of Poland – Special Papers)”. 26, s. 18-24, 2005. (ang.).
Svetlana V. Bogdanova. Palaeoproterozoic Accretion of Sarmatia and Fennoscandia. „Europrobe News”, s. 7-9, 2000-06-13. (ang.).
Dmitry A. Ruban, Shoichi Yoshioka. Late Paleozoic - Early Mesozoic Tectonic Activity within the Donbass (Russian Platform). „Trabajos de Geologia”. 25, s. 101-104, 2006. Univ. de Oviedo. (ang.).