Le Vieux Cordelier

Le Vieux Cordelier

Państwo	Francja
Pierwszy numer	5 grudnia 1793
Ostatni numer	25 stycznia 1794
Redaktor naczelny	Camille Desmoulins
Multimedia w Wikimedia Commons

''Le Vieux Cordelier'' (po polsku: Stary Kordelier) – gazeta redagowana przez Camille'a Desmoulinsa od 5 grudnia 1793 do 25 stycznia 1794. Łącznie ukazało się sześć numerów gazety, siódmy został przygotowany do druku, lecz nie ujrzał światła dziennego, gdyż Desmoulins (podobnie jak wszyscy dantoniści) został osądzony przez Trybunał Rewolucyjny i zgilotynowany^[1].

Okoliczności powstania gazety

Camille Desmoulins nosił się z zamiarem założenia nowej gazety już w połowie roku 1793. Ostatecznie powstała ona po dyskusjach z Georges'em Dantonem i Maksymilianem Robespierre'em, którzy niezależnie od siebie zachęcali Desmoulinsa do większego wykorzystywania swojego dziennikarskiego talentu, jakim Desmoulins wykazał się już w 1789 redagując Rewolucje Francji i Brabancji. Każdy z wymienionych polityków proponował jednak Desmoulinsowi inną linię polityczną gazety: Robespierre chciał, by Desmoulins skupił się na krytyce hebertystów i odciągał czytelników od redagowanego przez ich przywódcę Ojca Duchesne, natomiast Danton zamierzał zmienić gazetę w organ polityczny skupionej wokół niego grupy.

Linia polityczna gazety

Tytuł Starego Kordeliera sugerował utożsamienie się jego linii politycznej z poglądami klubu kordelierów przed jesienią 1793, tj. przed opanowaniem stronnictwa przez ultraradykalnych hebertystów. W pierwszych dwóch numerach gazeta faktycznie skupiła się na polemice z tym ostatnim stronnictwem, przeciw któremu Desmoulins wymierzył znakomicie skonstruowaną diatrybę. Obydwa numery gazety zdecydowanie popierały politykę prowadzoną przez Komitet Ocalenia Publicznego, notabene przed publikacją zostały przeczytane i zaaprobowane przez Robespierre'a.

W trzecim numerze gazety Desmoulins nagle zmienił ton na antyrządowy, krytykując terror pod płaszczykiem refleksji na temat starożytnego Rzymu. Z kolei numer czwarty uderzał w samą osobę Robespierre'a, wzywał do amnestii powszechnej i do powrotu do "republikańskiej cnoty miłosierdzia", poza zwyczajowymi atakami wymierzonymi w hebertystów. Dalszą krytykę Komitetu Ocalenia Publicznego zawierał numer piąty, w którym Desmoulins równolegle polemizował z przeciwnikami swojego pisma, zarzucającymi mu działanie na szkodę rządu starającego się za wszelką cenę wyprowadzić państwo z kryzysu. Ponownie nieoczekiwanie Desmoulins, krytykując rząd, przestał atakować Robespierre'a, czy wręcz podkreślał jego "cnoty republikańskie". Podobny był ton szóstego numeru.

Skutki

Stary Kordelier w czasie swojego istnienia należał do najbardziej kontrowersyjnych, a zarazem najlepiej się sprzedających gazet rewolucyjnych. Zwolennicy pisma podkreślali talent autora i odwagę w walce o wartości humanitarne, przeciwnicy zarzucali Desmoulinsowi oderwanie od rzeczywistości i powierzchowność formułowanych ocen. Wydawanie Starego Kordeliera przyczyniło się zresztą do śmierci Desmoulinsa, który, gdy gazeta została skrytykowana przez klub jakobinów, odmówił wyparcia się głoszonych w niej poglądów i nadal atakował rząd.

Przypisy

Bibliografia

• S. Meller, Kamil Desmoulins, Warszawa, Czytelnik 1982