Libusza (księżniczka)

Ten artykuł od 2020-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Libusza

Przemysł i Libusza, Josef Václav Myslbek (1881), Vyšehrad

legendarna władczyni Czech

Jako żona

Przemysła Oracza

Dane biograficzne

Ojciec

Krok

Mąż

Przemysł Oracz

Multimedia w Wikimedia Commons

Libusza, Lubosza (cz. Libuše) – według kroniki Kosmasa, legendarna władczyni Czech, najmłodsza córka Kroka, założycielka Pragi, siostra Tetki i Kazi.

Po śmierci Kroka na władczynię obrano jego najmłodszą córkę, gdyż według Kosmasa była roztropniejsza od swoich sióstr i posiadała dar wieszczy. Założyła gród Libušín. Kosmas opisał Libuszę jako wspaniałą władczynię, prawą, przezorną i dobrą dla poddanych. Szczęśliwe rządy Libuszy trwały do czasu gdy między dwoma możnymi doszło do sporu o granice posiadłości. Po rozsądzeniu sprawy na korzyść jednego z nich, drugi ostro zaprotestował przeciwko rządom kobiety. Urażona Libusza wskazała swoim poddanym wieś Stadice nad rzeką Bíliną, gdzie mieli znaleźć męża dla niej i władcę dla siebie. Wysłańcy odnaleźli tam Przemysła Oracza, który poślubił Libuszę i rządził wraz z nią Czechami, ustanawiając prawa dla kraju. Nad rzeką Wełtawą Libusza nakazała odnaleźć człowieka ciosającego próg domu i w tym miejscu wybudować gród nazwany od progu Pragą.

Libusza jest bohaterką Kroniki Dalimila z początku XIV w.

Żyjący w XVI wieku czeski kronikarz Václav Hájek z Libočan obliczył obranie przez Czechów Libuszy na sędziego w 710 roku, w 715 roku na księcia, a jej zgon na 735 rok.

Postać Libuszy w późniejszych wiekach stała się symbolem czeskiej świadomości narodowej. Uczeni tacy jak Gelazy Dobner odrzucając historyczność Kroka uznawali jednocześnie historyczność Libuszy. Postać Libuszy stała się inspiracją dla m.in. Johanna Gottfrieda Herdera, Clemensa Brentano czy Franza Grillparzera, autora dramatu Libussa (1840). Odnaleziony rzekomo w 1818 roku rękopis zielonogórski zawierał fragment pt. Sąd Libuszy, o wymowie antyniemieckiej. Na podstawie Sądu Libuszy Bedřich Smetana skomponował w latach 1871–1872 operę Libusza (Libuše).

Współcześnie fabularyzowane dzieje Libuszy przedstawiono w filmie czesko-amerykańskim The Pagan Queen z 2009.

Władcy Czech

Księstwo
Czech
(870-1198)

Przemyślidzi	Borzywoj I (870–889) Spitygniew I (891–915) Wratysław I (915–921) Wacław I Święty (921–935) Bolesław I Okrutny (935–972) Bolesław II Pobożny (972–999) Bolesław III Rudy (999–1002) Władywoj (1002–1003) Jaromir (1003) Bolesław III Rudy (1003)
Piastowie	Bolesław IV Chrobry (1003–1004)
Przemyślidzi	Jaromir (1004–1012) Oldrzych (1012–1033) Jaromir (1033–1034) Oldrzych (1034) Brzetysław I (1034–1055) Spitygniew II (1055–1061) Wratysław II (1061-1085, król 1085–1092) Konrad I Brneński (1092) Brzetysław II (1092–1100) Borzywoj II (1100–1107) Świętopełk (1107–1109) Władysław I (1109–1117) Borzywoj II (1117–1120) Władysław I (1120–1125) Sobiesław I (1125–1140) Władysław II (1140-1158, król 1158–1172) Fryderyk (1172–1173) Sobiesław II (1173–1178) Fryderyk (1178–1189) Konrad II Otto (1189–1191) Wacław II (1191–1192) Przemysł Ottokar I (1192–1193) Henryk Brzetysław (1193–1197) Władysław III Henryk (1197) Przemysł Ottokar I (1197–1198)

Królestwo
Czech
(1198-1918)

Przemyślidzi	Przemysł Ottokar I (1198–1230) Wacław I (1230–1253) Przemysł Ottokar II (1253–1278) Wacław II (1278–1305) Wacław III (1305–1306)
Dyn. karyncka	Henryk Karyncki (1306)
Habsburgowie	Rudolf III Habsburg (1306–1307)
Dyn. karyncka	Henryk Karyncki (1307–1310)
Luksemburgowie	Jan Luksemburski (1310–1346) Karol IV (I) (1346–1378) Wacław IV Luksemburski (1378–1419) Zygmunt (1419–1437)
Habsburgowie	Albrecht I (1438–1439) Władysław I Pogrobowiec (1440–1457)
Inni	Jerzy z Podiebradów (1458–1471) Maciej Korwin (1469–1490)
Jagiellonowie	Władysław II Jagiellończyk (1471–1516) Ludwik I (1516–1526)
Habsburgowie	Ferdynand I (1526–1564) Maksymilian I (1564–1576) Rudolf II (1576–1611) Maciej (II) (1611–1619) Ferdynand II (1619)
Wittelsbachowie	Fryderyk (1619–1620)
Habsburgowie	Ferdynand II (1620–1637) Ferdynand III (1637–1657) Ferdynand IV (1646–1654) Leopold I (1657–1705) Józef I (1705–1711) Karol II (1711–1740)
Wittelsbachowie	Karol III (1741–1743)
Habsburgowie	Maria Teresa (1740–1780)
Habsburgowie- Lotaryńscy	Józef II (1780–1790) Leopold II (1790–1792) Franciszek II (1792–1835) Ferdynand V Dobrotliwy (1835–1848) Franciszek Józef I (1848–1916) Karol III (1916–1918)