Lulecznica
 Lulecznica kraińska | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | astropodobne | ||
| Rząd | psiankowce | ||
| Rodzina | psiankowate | ||
| Rodzaj | lulecznica | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Scopolia Jacq. Observ. Bot. 1: 32. 1764 | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Scopolia carniolica Jacq.[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Homonimy | |||
| Scopolia J. E. Smith = Toddalia A. L. Jussieu, Scopolia Adanson = Ricotia Linnaeus[3] | |||
| |||
| |||
Lulecznica (Scopolia Jacq.) – rodzaj roślin należących do rodziny psiankowatych. Należą do niego trzy gatunki. Dwa występują w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej oraz na Kaukazie, jeden w Japonii i na Półwyspie Koreańskim[4]. W Polsce rośnie jeden gatunek – lulecznica kraińska Scopolia carniolica[5]. Rośliny te zawierają alkaloidy, m.in. są wykorzystywane jako źródło atropiny[6].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny o poziomo rosnących, mięsistych kłączach i wzniesionych, rozgałęzionych łodygach[7].
- Liście
- Skrętoległe i ogonkowe[7], niepodzielone[8], całobrzegie[7]. Korona jest dłuższa od kielicha, zielona lub fioletowo nabiegła, rurkowato dzwonkowata, z krótkimi, bardzo niepozornymi 5 łatkami. Pręcików jest 5, równej długości, o nitkach przyrośniętych do nasady korony, z pylnikami otwierającymi się podłużnymi pęknięciami. Szyjka słupka zakończona jest maczugowatym znamieniem[7].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo z węzłów liści i rozgałęzień łodygi. Zwisają na szypułkach. Kielich ma kształt dzwonkowaty, zakończony jest 5 prostymi[7], krótkimi ząbkami[8].
- Owoce
- Kulista torebka otwierająca się wieczkiem[8]. W czasie owocowania kielich powiększa się i zamyka owoc[7].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Hyoscyameae z podrodziny Solanoideae z rodziny psiankowatych Solanaceae[2][9].
- Wykaz gatunków[4]
- Scopolia carniolica Jacq. – lulecznica kraińska
- Scopolia caucasica Kolesn. ex Kreyer
- Scopolia japonica Maxim. – lulecznica japońska
- Uwagi
- Inne dawniej zaliczane do rodzaju Scopolia gatunki zostały później włączone do innych rodzajów: Scopolia sinensis Hemsl. = Atropanthe sinensis (Hemsl.) Pascher, Scopolia tangutica Maxim. = Anisodus tanguticus (Maxim.) Pascher[3].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
- ↑ a b c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-05].
- ↑ a b c Scopolia Jacq.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-02-08].
- ↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 163, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 842, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c d e f JamesJ. Cullen JamesJ. i inni, The European Garden Flora Flowering Plants: A Manual for the Identification of Plants Cultivated in Europe, Both Out-of-Doors and Under Glass, t. 5, Cambridge University Press, 2011, s. 138, ISBN 978-0-521-76164-2 .
- ↑ a b c BogumiłB. Pawłowski BogumiłB. (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom X, Warszawa, Kraków 1963, s. 220 .
- ↑ Genus Scopolia Jacq.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2023-02-08].
- БРЭ: 3623980
