Maciej Borkowic

Maciej Borkowic (Maćko Borkowic)
Maćko Borkowic schodzi do lochu głodowego, obraz Jana Matejki z 1873
Napiwon
Data i miejsce śmierci	9 lutego 1360 Olsztyn (województwo śląskie)

Maciej Borkowic, Maćko Borkowic herbu Napiwon (ur. 1298, zm. 9 lutego 1360 w Olsztynie pod Częstochową) – wojewoda poznański od 1343, starosta poznański 1348–1352, przywódca konfederacji wielkopolskiej.

W 1340 roku wziął udział, razem z rycerstwem wielkopolskim w wyprawie na Ruś Czerwoną.

Król, Kazimierz III Wielki, ulegając naleganiom możnych rodów wielkopolskich, zniósł w 1348 urząd starosty generalnego Wielkopolski i ustanowił dwóch starostów: poznańskiego (którym mianował Maćka) i kaliskiego (którym został Przecław z Gułtów^[1]). Doprowadziło to jednak bardzo szybko do wybuchu zamieszek w tej dzielnicy. Kazimierz w 1352 odsunął tych starostów, przywracając urząd starosty generalnego, którym mianował Ślązaka, Wierzbiętę z Paniewic herbu Niesobia.

Ta nominacja spowodowała już jawny bunt Wielkopolan, który przeistoczył się w konfederację rycerską, zawiązaną 2 września 1352 roku, w Poznaniu przez możne rody: Borków, Awdańców, Grzymalitów, Nałęczów i Zarembów. Wielkopolska pogrążyła się w odmętach wojny domowej. Na domiar złego, Borkowic zabił wojewodę kaliskiego, Beniamina z Uzarzewa, co doprowadziło do jego wygnania z kraju. Maćko przebywał na Śląsku, skąd wrócił w 1356 roku. 16 lutego 1358 roku, w Sieradzu złożył przysięgę wierności królowi. W rocie przysięgi po raz pierwszy użyte zostało sformułowanie Rzeczpospolita (łac. Respublica). Nie zaprzestał jednak knowań i w 1360 roku, został aresztowany w Kaliszu, osadzony na tamtejszym zamku królewskim, a następnie osądzony tam przez samego króla^[2]. Skazany na śmierć głodową, zmarł w wieży na zamku w Olsztynie, koło Częstochowy.

Przypisy

↑ Jan Dąbrowski, Dzieje Polski średniowiecznej, t. II, Kraków 1995, s. 147.
↑ Bladowski B. Tradycje sądowe Kalisza, „Kaliszanie w Warszawie”, 2/1992, s. 17–19.

Bibliografia

Kazimierz Lepszy (red.): Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1968.

Linki zewnętrzne

Biogram
Przemysław Kaleta], W sprawie genezy konfederacji Macieja Borkowica

Wojewodowie poznańscy i wielkopolscy

Za panowania Piastów	Dzierżykraj z Człopy (1020–?) Jakub z Bnina (1120–?) Dobrogost z Szamotuł (1216–1226) Dionizy z Goździkowa (1226–1234) Bogumił Dzierżykraj (1234–1242) Mościc z Wielkiego Koźmina (1242–1252) Przedpełk (1252–1253) Hertobald (1253–1255) Mikołaj z Grzymisławia (1255–1260) Beniamin z Grabowy (1260–1264) Janko z Czarnkowa (1264–1270) Przedpełk (1270–1277) Jakub z Bnina (1277–1281) Tomisław z Szamotuł (1281–1286) Beniamin Zaremba (1286–1287) Tomisław z Szamotuł (1288–1293) Beniamin Zaremba (1293–1297) Piotrko? (1297–1299) Sędziwój z Jarocina (1299–1306) Kiełcz z Brudzewa (1306–1308) Dobrogost z Dzwonowa (1308–1320) Przybysław (1326–1328) Wincenty z Szamotuł (1328–1332) Mikołaj z Biechowa (1332–1340) Jarosław z Iwna (1340–1343) Maciej Borkowic (1343–1358) Pasek z Wolicy (1358–1371)
Za panowania Andegawenów i Jagiellonów	Wincenty z Krępy (1371–1386) Bartosz Wezenborg (1387–1393) Jędrzej z Szamotuł (1393–1400) Mścisław Bardzki (1400–1406) Sędziwój Ostroróg (1406–1441) Jan z Bnina (1441–1449) Łukasz I Górka (1449–1475) Stanisław Ostroróg (1475–1477) Maciej z Bnina Opaliński (1477–1493) Mikołaj z Kutna (1493–1495) Jan Starszy Świdwa Szamotulski (1495–1496) (Jan) Sędziwój Czarnkowski (1496–1499) Jan Ostroróg (1500–1501) Andrzej Szamotulski (1501–1511) Mikołaj Lubrański (1511–1519) Stanisław Kościelecki (1519–1535) Łukasz II Górka (1535–1538) Janusz Latalski (1539–1557) Marcin Zborowski (1557–1561) Andrzej Kościelecki (1561–1565) Łukasz III Górka (1565–1573)
Za monarchii elekcyjnej	Stanisław Górka (1573–1592) Hieronim Gostomski (1592–1609) Jan Ostroróg (1610–1622) Piotr Opaliński (1622–1624) Stanisław Przyjemski (1624–1628) Jan Opaliński (1628–1637) Krzysztof Opaliński (1637–1655) Jan Leszczyński (1655–1661) Andrzej Karol Grudziński (1661–1678) Krzysztof Grzymułtowski (1679–1687) Rafał Leszczyński (1687–1692) Wojciech Konstanty Breza (1692–1698) Stanisław Małachowski (1698–1699) Stanisław Leszczyński (1699–1709) Franciszek Zygmunt Gałecki (1709–1711) Andrzej Aleksander Radomicki (1711–1726) Maciej Radomicki (1726–1728) Władysław Radomicki (1728–1737) Michał Raczyński (1737) Antoni Józef Poniński (1738–1742) Ludwik Bartłomiej Szołdrski (1742–1753) Stefan Garczyński (1753–1754) Stanisław Potocki (1754–1760) Florian Łubieński (1760–1765) Antoni Barnaba Jabłonowski (1765–1778) August książę ordynat Sułkowski (1778–1786) Józef Klemens Mielżyński (1786–1793)
Prezesi Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Prowincji Poznańskiej	Joseph von Zerboni di Sposetti (1815–1824) Johann Friedrich Theodor von Baumann (1825–1830) Eduard Heinrich Flottwell (1830–1840) Adolf von Arnim-Boitzenburg (1840–1842) Carl Moritz von Beurmann (1843–1850) Gustav Carl Gisbert Heinrich Wilhelm Gebhard von Bonin (1850–1851) Eugen von Puttkamer (1851–1860) Gustav Carl Gisbert Heinrich Wilhelm Gebhard von Bonin (1860–1862) Karl Wilhelm von Horn (1862–1869) Otto von Königsmarck (1869–1873) William Barstow von Guenther (1873–1886) Robert von Zedtlitz-Trützschler (1886–1890) Hugo von Wilamowitz-Moellendorff (1890–1899) Karl Julius Rudolf von Bitter (1899–1903) Wilhelm von Waldow (1903–1911) Philipp Schwartzkopf (1911–1914) Johan Karl Friedrich Moritz Ferdinand von Eisenhart-Rothe (1914–1918)