Mahonia pospolita
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | jaskropodobne | ||
Rząd | jaskrowce | ||
Rodzina | berberysowate | ||
Rodzaj | mahonia | ||
Gatunek | mahonia pospolita | ||
Nazwa systematyczna | |||
Mahonia aquifolium Pursh Gen. N. Amer. pl. 1:212. 1818[3] | |||
Synonimy | |||
| |||
|
Mahonia pospolita, mahonia ostrolistna, ościał pospolity (Mahonia aquifolium (Pursh) Nutt.) – gatunek krzewu należący do rodziny berberysowatych. Pochodzi z zachodniej części Ameryki Północnej. Zadomowiony i często uważany za inwazyjny w różnych częściach Europy. W Polsce gatunek często uprawiany, dziczejący i lokalnie zadomowiony (kenofit), zaliczany również do grupy gatunków potencjalnie inwazyjnych, których ekspansja na terenie kraju jest możliwa w przyszłości[4].
Morfologia
- Pokrój
- Wiecznie zielony krzew o wysokości 50-150 cm.
- Liście
- Twarde, skórzaste, nieparzystopierzaste z 5-9 zatokowymi, kolczasto ząbkowanymi listkami. Z wierzchu ciemnozielone, od spodu jasnozielone, za młodu niekiedy czerwonawe.
- Kwiaty
- Złotożółte z sześcioma płatkami korony, zebrane w wyprostowane, wiechowate kwiatostany, długości 5-8 cm. Nitki pręcików są wrażliwe na dotyk. Poruszone - zginają się szybko w kierunku szyjki, by po krótkim czasie powrócić do stanu wyjściowego. Kwitnie w kwietniu i maju.
- Owoce
- Jagody – początkowo zielone, później niebieskie.
Zastosowanie
- Roślina uprawiana jako roślina ozdobna.
- Sztuka kulinarna: Indianie w obszarze rodzimego występowania gatunku spożywali czasem jagody świeże, suszone lub w przetworach. Mają kwaskowaty smak[5].
- Roślina barwierska: Dawniej używano kwiatów mahonii jako środka w barwiarstwie, gdyż nadawały tkaninie złotożółtą barwę[potrzebny przypis].
Uprawa
Roślina bardzo łatwo się adaptuje, zwłaszcza w miejscach zakrzewionych. Wymaga gleby żyznej, umiarkowanie wilgotnej, ubogiej w wapń, o odczynie pH od kwaśnego do obojętnego. Roślina dobrze rośnie w miejscach zacienionych np. pod drzewami[6].
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-12] (ang.).
- ↑ Mahonia aquifolium. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-09-12]. (ang.).
- ↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
- ↑ Łukasz Łuczaj: Dzikie rośliny jadalne Polski. Krosno: Chemigrafia, 2004, s. 127-128. ISBN 83-904633-6-9.
- ↑ Mahonia pospolita. 2013. [dostęp 2013-04-26]. (pol.).
- Britannica: plant/Oregon-grape, plant/Mahonia-aquifolium
- SNL: mahonie
- BioLib: 38424
- EUNIS: 161687, 161689
- Flora of North America: 233500223
- FloraWeb: 3576
- GBIF: 3033865, 3033868
- identyfikator iNaturalist: 126887
- IPNI: 1148915-2, 31334-2
- ITIS: 195030, 18816
- NCBI: 203270
- Plant Finder: 277784, 277780
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2673426
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:1148915-2, urn:lsid:ipni.org:names:31334-2
- Tela Botanica: 40676, 9449
- identyfikator Tropicos: 3500250, 3500167
- USDA PLANTS: MAAQ2