Michałowo
 | Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Michałowo |
 | Ten artykuł dotyczy miasta w województwie podlaskim. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy. |
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||
 | |||
| |||
| Państwo |
| ||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Gmina | Michałowo | ||
| Prawa miejskie | 2009 | ||
| Burmistrz | Marek Nazarko[1] | ||
| Powierzchnia | 2,1451 km² | ||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Strefa numeracyjna | 85 | ||
| Kod pocztowy | 16-050 | ||
| Tablice rejestracyjne | BIA | ||
Położenie na mapie gminy Michałowo  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu białostockiego  | |||
 53°02′13″N 23°36′16″E/53,036944 23,604444 | |||
| TERC (TERYT) | 2002074 | ||
| SIMC | 0034507 | ||
Urząd miejski ul. Białostocka 1116-050 Michałowo | |||
| |||
| |||
| Strona internetowa | |||
| BIP | |||
Michałowo (biał. Міхалова, Michałowa) – miasto w Polsce położone w województwie podlaskim, w powiecie białostockim, w gminie Michałowo przy drodze wojewódzkiej nr 686.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Przez miejscowość przepływa rzeka Supraśl, dopływ Narwi.
Miejscowość jest siedzibą gminy Michałowo.
Historia
Pierwotnie na tym terenie znajdowały się dobra i majątek Niezbudka, czasami wymieniany jako Niezbudek[3][4][5].
Nazwa Michałowo wywodzi się od Seweryna Michałowskiego[6], dziedzica ww. majątku i założyciela kolonii fabrycznej na prawym brzegu rzeki Supraśl, w 1832 roku. W 1860 roku były tu już 4 fabryki sukna – największa Michałowskiego; poza tym Brauera, Konitza i Moritza. W fabrykach tych pracowało 650 pracowników[7]. Wśród ludności przeważali Niemcy[4], dużą grupę stanowili też Żydzi. Do czasów obecnych zachowały się pozostałości ich cmentarza przy drodze do Białegostoku. W 1865 okoliczne tereny stały się własnością von Minkwitzów[3] po tym, jak Michałowski został zesłany na Syberię za pomoc powstańcom styczniowym.
Do czasów I wojny światowej ważny ośrodek przemysłu włókienniczego[8]. W 1915 roku w związku ze zbliżaniem się frontu do wschodnich rubieży współczesnej Polski, władze carskie zarządziły ewakuację fabryk z okolic Białegostoku. Większość wyposażenia zakładów w Michałowie zostało załadowanych na pociągi i wywiezione w okolice Moskwy. Razem z wyposażeniem, opuściło te tereny wielu robotników wraz z rodzinami.
W 1941 Niemcy utworzyli w Michałowie getto dla ludności żydowskiej. Zajmowało ono obszar w rejonie ulic: Sienkiewicza, Gródeckiej, Leśnej i Fabrycznej[9]. Przez getto przeszło ok. 1,5 tys. Żydów[9]. Zostało ono zlikwidowane 2 listopada 1942, a jego mieszkańcy wywiezieni do obozu przejściowego w Białymstoku[9]. Stamtąd michałowskich Żydów wywieziono i zamordowano w obozie zagłady w Treblince[10]. W okresie okupacji Michałowem administrował słynny z okrucieństwa wójt Paul Malzer o pseudonimie „Krwawy”. Po wojnie został on osądzony i skazany na śmierć w Białymstoku.
W miejscowości działał Kombinat Rolny Michałowo[11].
W latach 1948–1950 stacjonował tu sztab 17 batalionu Ochrony Pogranicza, a w 1951 224 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza.
Prawa miejskie miejscowość otrzymała 1 stycznia 2009[12].
Osobne artykuły: Strażnica Straży Granicznej w Michałowie i Placówka Straży Granicznej w Michałowie.
Demografia
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku miasteczko zamieszkiwało 2176 osób, wśród których 887 było wyznania mojżeszowego, 534 prawosławnego, 458 rzymskokatolickiego, 291 ewangelickiego i 6 greckokatolickiego (unickiego). Jednocześnie 873 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 782 żydowską, 251 niemiecką, 129 białoruską, a 141 inną (głównie rosyjską). Było tu 288 budynków mieszkalnych[13].
Szkoły
- przedszkole
- Szkoła Podstawowa im. Władysława Syrokomli
- Zespół Szkół w Michałowie, istnieje od 1947 roku. W jego skład wchodzi:
- Technikum (technik mechanik, technik ekonomista);
- Szkoła Policealna (technik informatyk);
- Liceum Ogólnokształcące;
- II Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych;
- Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych;
- Technikum Uzupełniające dla Dorosłych.
Zabytki
- rozplanowanie przestrzenne, XIX, nr rej.: A-266 z 19.06.1986
- dawny cmentarzyk, ul. Gródecka, nr rej.: j.w.
- kościół parafialny pw. Opatrzności Bożej, ul. Żwirki i Wigury, 1910-16, nr rej.: A-127 z 13.12.2004
- cmentarz kościelny, nr rej.: j.w.
- cerkiew prawosławna św. Mikołaja, drewniana, 1906–1910, nr rej.: A-422 z 24.11.1992[14]
Świątynie
- Parafialny kościół rzymskokatolicki Opatrzności Bożej (1909)
- Parafialna cerkiew prawosławna św. Mikołaja (1908)
Wspólnoty wyznaniowe
- Kościół rzymskokatolicki:
- Kościół Chrześcijan Baptystów w RP:
- placówka w Michałowie[16]
- Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny:
- Świadkowie Jehowy:
- Sala Królestwa (ul. Białostocka 19)[18]
Przypisy
- ↑ Burmistrz Michałowa. michalowo.eu. [dostęp 2019-07-01].
- ↑ Michałowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] , liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ a b Niezbudka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 383 .
- ↑ a b Niezbudek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 140 .
- ↑ Michałowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 309 .
- ↑ Adam CzesławA.C. Dobroński Adam CzesławA.C., Miasta województwa podlaskiego, Białystok 2014, s. 215-217, ISBN 978-83-64505-00-3 .
- ↑ W tym: 150 obcokrajowców, 452 ewangelików.
- ↑ 45 zakładów, 720 zatrudnionych.
- ↑ a b c Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 317. ISBN 83-01-00065-1.
- ↑ Yitzak Arad: Belzec, Sobibor, Treblinka. The Operation Reinhard Death Camps. Bloomington: Indiana University Press, 1999, s. 396. ISBN 978-0-253-21305-1.
- ↑ Dz.U. z 1990 r. nr 51, poz. 301
- ↑ Dz.U. z 2008 r. nr 137, poz. 860
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 16 .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 8 [dostęp 2014-10-10] .
- ↑ Parafia pw. Opatrzności Bożej [online], archibial.pl [dostęp 2024-03-12] .
- ↑ Zbory [online], baptysci.pl [dostęp 2024-03-12] .
- ↑ Dekanat gródecki [online], orthodox.pl [dostęp 2024-03-12] .
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-15] .
Linki zewnętrzne
- Michałowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 309 .
- Strona internetowa gminy Michałowo
- p
- d
- e
Miasta województwa podlaskiego
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
- p
- d
- e
Gmina Michałowo
- Siedziba gminy: Michałowo
| Miasto |
|
|---|---|
| Wsie |
|
| Kolonie |
|
| Osada | |
| Osady leśne |
|
| Część wsi |
|
| Kolonie wsi | |
| Część kolonii |
|
| Dawna miejscowość |
|
- p
- d
- e
| Miasta | |
|---|---|
| Gminy miejsko-wiejskie |
|
| Gminy wiejskie |
|
- p
- d
- e
Powiat białostocki (do 1940 i 1945–75)
- Siedziba powiatu – Białystok
| Przynależność wojewódzka |
|
|---|---|
| Gminy miejskie (1919–75) | |
| Osiedla (1954–72) |
|
| Gminy wiejskie (1919–54 i 1973–75) |
|
| Gromady (1954–72) |
|
