Osman

Osman – epos siedemnastowiecznego dubrownickiego poety Ivana Gundulicia[1][2].

Charakterystyka ogólna

Osman powstawał w latach 1621–38[2]. Wydany został w roku 1826[2]. Utwór składa się z dwudziestu pieśni[1]. Dwie z nich uzupełnił dziewiętnastowieczny romantyk Ivan Mažuranić[3]. Nie jest pewne, czy Gundulić nie napisał tych właśnie pieśni, czy też zostały one skonfiskowane przez cenzurę.

Forma

Strona tytułowa wydania "Osmana" z 1826 roku

Tworzywem poematu jest ośmiozgłoskowiec[4]. Rymuje się on przeważnie abab[5].

Ah, čijem si se zahvalila,
tašta ljudska oholasti?
Sve što više stereš krila,
sve ćeš paka niže pasti!
Vjekovite i bez svrhe
nije pod suncem krepke stvari,
a u visocijeh gora vrhe
najprije ognjen trijes udari.

Treść

Utwór opowiada o klęsce armii tureckiej pod Chocimiem w 1621 roku, usiłowaniach młodego sułtana Osmana, dążącego do odbudowania swojej armii, buntowi przeciwko niemu i wreszcie jego śmierci[1]. Pozytywnym bohaterem utworu jest polski królewicz Władysław, późniejszy król Władysław IV Waza[2].

Przekłady

Osmana przekładali na język polski Czesław Jastrzębiec-Kozłowski i Jerzy Pogonowski[6].

Przypisy

  1. ↑ a b c Ivan Gundulic, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-11-18]  (ang.).
  2. ↑ a b c d Gundulić Ivan, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-11-18] .
  3. ↑ Gundulic Square - Dubrovnik. dubrovnikcity.com. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).
  4. ↑ osmerac. enciklopedija.hr. [dostęp 2016-11-18]. (chorw.).
  5. ↑ Osman. lektire.hr. [dostęp 2016-11-18]. (chorw.).
  6. ↑ Katalog Zbiorów Bibliotek UJ, Uniwersytet Jagielloński. chamo.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2016-11-18]. (pol.).

Bibliografia

  • Adam Rzążewski: Jan Gundulicz i poemat jego Osman. Gazeta Polska, Warszawa. babel.hathitrust.org, 1868. [dostęp 2016-11-18]. (pol.).
  • Joanna Rapacka: "Osman" Ivana Gundulicia: bunt świata przedstawionego. chamo.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2016-11-18]. (pol.).
  • Zdenko Zlatar: Slavic Epics: Gundulic's Osman and Mazuranic's Death of Smail-Aga Cengic. openjournals.library.usyd.edu.au. [dostęp 2016-11-18]. (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Ivan Gundulić: Osman. hr.wikisource.org. [dostęp 2016-11-18]. (chorw.).
Encyklopedia internetowa (epos):
  • Britannica: topic/Osman-poem-by-Gundulic