PAGEOS 1

PAGEOS 1
Ilustracja
Indeks COSPAR

1966-056A

Indeks NORAD

S02253

Zaangażowani

NASA

Rakieta nośna

Thor SLV-2A Agena D

Miejsce startu

Vandenberg, USA

Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum

3913 km

Apogeum

4220 km

Okres obiegu

177,1 min

Nachylenie

85,4°

Czas trwania
Początek misji

24 czerwca 1966[1] 00:12 UTC

Wymiary
Masa całkowita

54,12[2] kg

PAGEOS 1 (ang. PAssive Geodetic Earth Orbiting Satellite 1; także PAssive GEOdetic Satellite, pol. Satelita geodezyjny bierny 1[3]) – amerykański bierny satelita geodezyjny wyniesiony w 1966 roku. Wraz z satelitą GEOS 1 stanowił część National Geodetic Satellites Program. Zadaniem należącego do NASA satelity była pomoc w dokonywaniu pomiarów geodezyjnych. PAGEOS 1 miał postać rozwijanego na orbicie balonu z tworzywa sztucznego o średnicy 30,48 m, który był pokryty cienką warstwą aluminium.

Start rakiety Thor SLV-2A Agena D z satelitą PAGEOS 1.

Budowa i działanie

Korzystając z doświadczeń wyniesionych z budowy pasywnego eksperymentalnego satelity telekomunikacyjnego Echo 1, w Langley Research Center zbudowano satelitę mającego formę sferycznego balonu o średnicy 30,48 metra wykonanego z poliestrowej folii o grubości 0,0127 mm[4]. Celem nadania powierzchni wysokiej zdolności refleksyjnej światła słonecznego folię pokryto aluminium fizycznie osadzonym z fazy gazowej[4].

W celu przetestowania nowych metod produkcyjnych zbudowano dwa prototypy PAGEOSA. Montaż konstrukcji polegał na kolejnym łączeniu ze sobą za pomocą taśmy klejącej 83 arkuszy foliowych, z których każdy miał 47,85 m długości[5]. Całość dodatkowo łączyły dwie nakładki przyklejane na górnej i dolnej części sfery[6]. Tuż przed zaklejeniem sfery do jej wnętrza wprowadzono w formie proszku 4,5 kg kwasu benzoesowego i 9 kg antrachinonu[7]. Substancje te na orbicie pod wpływem działania promieni słonecznych miały sublimować, wypełnić złożonego wcześniej PAGEOSA i nadać mu docelowy kształt sfery[8]. Następnie, w stanie gazowym, miały ulotnić się do przestrzeni kosmicznej w ciągu około 14 dni. Po tym czasie sferyczny kształt satelity wynikał jedynie ze sztywności materiału i stabilnej orbity, na której znajdował się[9].

Pokrycie balonu – cienka warstwa aluminium, dobrze odbijała promieniowanie słoneczne, dzięki czemu z powierzchni Ziemi obiekt był dobrze widoczny na tle gwiazd[10]. Wykorzystanie satelity polegało na obserwacjach i fotografowaniu go z kilku stacji badawczych dokładnie w tym samym czasie. Przemieszczanie się satelity względem znanych gwiazdozbiorów pozwalało metodą triangulacji ustalać wielkości i kształty badanych obszarów Ziemi[9].

Misja

Misja rozpoczęła się 24 czerwca 1966 roku, kiedy rakieta Thor Agena D wyniosła z kosmodromu Vandenberg satelitę PAGEOS 1 na średnią orbitę okołoziemską, okołobiegunową (o inklinacji około 85-87°)[11][12][13][4]. Wystrzelony satelita otrzymał oznaczenie COSPAR 1966-056A[11]. Po znalezieniu się na docelowej orbicie nastąpiło prawidłowe rozwinięcie struktury balonu.

PAGEOS 1 przez 9 lat pomagał w prowadzonych badaniach geodezyjnych. W lipcu 1975 roku uległ częściowemu zniszczeniu, a w styczniu 1976 rozpadowi uległy pozostałe jego części. Fragmenty satelity w ciągu kolejnych lat ulegały spaleniu w górnych warstwach atmosfery. Ostatni duży fragment spłonął w atmosferze 2 września 2016 roku[14].

Przypisy

  1. ↑ Master Launch Log ↓.
  2. ↑ The fabrication and testing of PAGEOS I ↓, s. 13.
  3. ↑ JózefJ. Paruch JózefJ., Słownik skrótów, Wiedza Powszechna, 1992, s. 399, ISBN 978-83-214-0717-3 [dostęp 2021-01-12]  (pol.).
  4. ↑ a b c The fabrication and testing of PAGEOS I ↓, s. 3.
  5. ↑ The fabrication and testing of PAGEOS I ↓, s. 12.
  6. ↑ The fabrication and testing of PAGEOS I ↓, s. 14.
  7. ↑ The fabrication and testing of PAGEOS I ↓, s. 17.
  8. ↑ The fabrication and testing of PAGEOS I ↓, s. 47.
  9. ↑ a b The fabrication and testing of PAGEOS I ↓, s. 46.
  10. ↑ The fabrication and testing of PAGEOS I ↓, s. 5.
  11. ↑ a b Pageos ↓.
  12. ↑ NASA - NSSDCA - Spacecraft - Telemetry Details [online], nssdc.gsfc.nasa.gov [dostęp 2021-01-20] .
  13. ↑ PAGEOS 1 [online], Gunter's Space Page [dostęp 2021-01-12]  (ang.).
  14. ↑ PAGEOS ↓.

Bibliografia

  • * Louis A. Teicbman: THE fabrication and testing of PAGEOS I. NTRS.NASA.GOV. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
  • Gunter Krebs: PAGEOS 1. Gunter's Space Page. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
  • Mark Wade: Pageos. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
  • Jonathan McDowell: Master Launch Log. Jonathan's Space Home Page. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).
  • PAGEOS 1. [w:] NSSDCA Master Catalog [on-line]. NASA. [dostęp 2021-01-07]. (ang.).