Partie polityczne na Białorusi

Partie polityczne na Białorusi – ugrupowania polityczne działające na Białorusi. Artykuł przedstawia podmioty istniejące w 2016 oraz wybrane partie, których działalność ustała.

Ramy prawne funkcjonowania partii politycznych i organizacji społecznych

Historia

Pierwszą zarejestrowaną organizacją społeczną był Białoruski Socjalno-Ekologiczny Związek "Czarnobyl" (data rejestracji – 16 listopada 1990)[1]. W październiku 1994 roku było zarejestrowanych 616 organizacji społecznych o znaczeniu krajowym, w tym 21 partii politycznych[2]. W 1995 roku rozpoczęła się ponowna rejestracja (przeszło ją nieco ponad 56% organizacji społecznych) i do stycznia 1999 zarejestrowano 43 partie polityczne, 45 związków zawodowych i 1173 innych organizacji społecznych. W 1999 roku przeprowadzono ponownie nową rejestrację, po której zarejestrowano 759 organizacji społecznych o wymiarze krajowym i międzynarodowym (ponowną rejestracją również przeszło nieco ponad 56% organizacji)[2]. 1 lipca 2014 na Białorusi było zarejestrowanych 15 partii politycznych, 37 związków zawodowych, 2567 organizacji społecznych o zasięgu lokalnym, krajowym i międzynarodowym oraz 148 funduszy[2].

Rejestracja

Od 2014 roku wszystkie organizacje pozarządowe mają przechodzić zgłoszeniową rejestrację (w praktyce w latach 2000. trwało to od miesiąca do 1,5 roku, średnio pół roku). Działalność bez rejestracji wiąże się z zagrożeniem karą do dwóch lat więzienia.

Finansowanie organizacji społecznych

Dekret prezydenta Aleksandra Łukaszenki z 2001 roku ustanowił państwową kontrolę nad otrzymywaniem i korzystaniem z zagranicznej pomocy finansowej przez organizacje społeczne[3]. W 2005 roku wprowadzono przepisy mówiące, że organizacje społeczne mogą prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie niezbędnym dla osiągnięcia statutowych celów tych organizacji i tylko dla celów edukacyjnych organizacji komercyjnych[3]. W 2011 roku do Kodeksu Karnego Republiki Białorusi dodano artykuł 369.2, który przewiduje odpowiedzialność karną za nieodpłatne otrzymanie finansowej pomocy z zagranicy. Od 2011 roku organizacje non-profit zajmujące się statutowo działalnością edukacyjną, nie mogły posiadać rachunków w zagranicznych bankach[4].

Republikańskie organizacje państwowo-społeczne

Ta forma osobowości prawnej została określona w 2003 roku jako organizacja non-profit utworzona z udziałem władz dla realizacji zleconych jej istotnych zadań państwowych[5]. W 2014 roku na Białorusi było 7 takich organizacji: "Ochotnicze towarzystwo współpracy z armią, siłami powietrznymi i flotą Republiki Białorusi", Białoruskie Towarzystwo Fizyczno-Sportowe "Dynamo", "Białoruskie Republikańskie Towarzystwo Ratownictwa Wodnego", "Prezydencki Klub Sportowy", "Białoruskie Towarzystwo Myśliwych i Rybaków", "Białoruskie Ochotnicze Towarzystwo Pożarnicze", Białoruskie Towarzystwo "Wiedza"[5].

Przedstawicielstwo w organach władzy

Partie polityczne Republiki prawie nie są reprezentowane w organach władzy. Sprzyja temu fakt, iż wybory na wszystkich poziomach odbywają się w okręgach jednomandatowych, a nie według list partyjnych. Normą jest (w 2014 roku), że zarejestrowana partia polityczna może bez zbierania podpisów wysunąć swojego kandydata[6]. Jednak ta zasada jest ograniczona terytorialnym zakresem – do rady obwodowej może wysuwać kandydatów tylko obwodowa organizacja partyjna, a do rady rejonowej – rejonowa[6]. Ponadto wprowadzono zakaz rejestracji grup inicjatywnych zbierających podpisy na tego samego kandydata naraz w kilku okręgach [sprawdzić tłumaczenie][6]. Często, szczególnie w wyborach do rad lokalnych, partie nie wysuwają swoich kandydatów. Na przykład, w wyborach do rad lokalnych w 2014 roku, kandydaci partii politycznych stanowili poniżej 3% ogólnej liczby kandydatów[6]. Nawet Komunistyczna Partia Białorusi wysunęła tylko 276 kandydatów, mimo iż wybiera się ponad 10 tysięcy deputatów[6]. Pozostałe partie wysunęły jeszcze mniej kandydatów.

Ugrupowania istniejące

W wykazie podkreślono 15 zarejestrowanych partii politycznych.

Partie popierające prezydenta

Posiadające deputowanych przynajmniej w jednej z izb Zgromadzenia Narodowego

  • Komunistyczna Partia Białorusi (Камуністы́чная па́ртыя Белару́сі)
  • Republikańska Partia Pracy i Sprawiedliwości (Рэспубліканская партыя працы і справядлівасьці)
  • Białoruska Partia Agrarna (Аграрная партыя)

Pozostałe

  • Białoruska Partia Socjalno-Sportowa (Белару́ская сацыя́льна-спарты́ўная па́ртыя)
  • Partia Liberalno-Demokratyczna (Лібэральна-дэмакратычная партыя)
  • Biała Ruś (Белая Русь) (organizacja pozarządowa)
  • Partia Republikańska (Рэспубліканская партыя, РП)
  • Białoruska Partia Patriotyczna (Белару́ская патрыяты́чная па́ртыя)

Partie opozycyjne

  • Białoruski Blok Niepodległościowy (Беларускі незалежніцкі блёк)
  • Zjednoczone Siły Demokratyczne (Аб’яднаныя дэмакратычныя сілы Беларусі, АДС)
    • Białoruska Partia Lewicy „Sprawiedliwy Świat” (Беларуская партыя левых «Справядлівы свет»)
    • Zjednoczona Partia Obywatelska (Аб'яднаная грамадзянская партыя, АГП)
    • Białoruska Socjaldemokratyczna Partia (Hramada) (Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (Грамада), БСДП)
    • Białoruski Front Ludowy (Беларускі Народны Фронт, БНФ)
    • Za Wolność (За Свабоду) (ruch)
  • Białoruska Socjaldemokratyczna Hramada (Беларуская сацыял-дэмакратычная Грамада)
  • Białoruska Socjaldemokratyczna Partia (Ludowa Hramada) (Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (Народная Грамада), БСДП (НГ))
  • Białoruska Partia Liberalna Wolności i Rozwoju (Партыя свабоды і прагрэсу, ПСП)
  • Konserwatywno-Chrześcijańska Partia Białoruski Front Ludowy (Кансэрватыўна-Хрысціянская Партыя – БНФ)
  • Socjaldemokratyczna Partia Zgody Ludowej (Сацыял-дэмакратычная партыя Народнай Згоды, СДПНЗ)
  • Białoruska Partia „Zieloni” (Беларуская партыя «Зялёныя», БПЗ)
  • Alternatywa Socjalistyczna (Социалистическая Альтернатива, СНД)
  • Europejska Koalicja Wolna Białoruś (Эўрапейская кааліцыя Свабодная Беларусь)
  • Partia Narodowo-Bolszewicka (Национал-большевисткая партия, РБ)
  • Białoruska Partia Demokratyczna
  • Zjednoczona Partia Socjaldemokratyczna
  • Białoruski Ruch Oporu „Żubr” (Беларускі Рух Супраціву „ЗУБР”) (ruch)
  • Mów prawdę! (Гавары праўду) (kampania społeczna)

Ugrupowania nieistniejące

Imperium Rosyjskie

  • Bund (1897-1921)

II Rzeczpospolita

ZSRR

Republika Białorusi

  • Koalicja Demokratycznych Centrystów
  • Partia Przyjaciół Piwa (Партыя Аматараў Піва, ПАП), 1993–1996
  • Białoruska Partia Pracy (Беларуская партыя працы), 1994–1995
  • Białoruska Partia Wolności (Беларуская Партыя Свабода, БПС), 1992–2003
  • Białoruskie Zjednoczenie Chrześcijańsko-Demokratyczne (Беларуская хрысціянска-дэмакратычная злучнасць, БХДЗ)
  • Polskie Zjednoczenie Demokratyczne, 1994–1995

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Гросс Е.Г.Е. П. Гросс Е.Г.Е., Институционализация общественных объединений Республики Беларусь (1991–2010 гг.), „ИЗВЕСТИЯ НАЦИОНАЛЬНОЙ АКАДЕМИИ НАУК БЕЛАРУСИ”, 2015, s. 47 .
  2. ↑ a b c Гросс Е.Г.Е. П. Гросс Е.Г.Е., Институционализация общественных объединений Республики Беларусь (1991–2010 гг.), „ИЗВЕСТИЯ НАЦИОНАЛЬНОЙ АКАДЕМИИ НАУК БЕЛАРУСИ”, 2015, s. 48 .
  3. ↑ a b Гросс Е.Г.Е. П. Гросс Е.Г.Е., Институционализация общественных объединений Республики Беларусь (1991–2010 гг.), „ИЗВЕСТИЯ НАЦИОНАЛЬНОЙ АКАДЕМИИ НАУК БЕЛАРУСИ”, 2015, s. 49 .
  4. ↑ Горбелева i inni, Некоммерческие организации в Республике Беларусь: особенности правового и фактического положения, „Известия Алтайского государственного университета”, 4 (80), 2013, ISSN 1561-9443 [dostęp 2016-05-12] .
  5. ↑ a b Гросс Е.Г.Е. П. Гросс Е.Г.Е., Институционализация общественных объединений Республики Беларусь (1991–2010 гг.), „ИЗВЕСТИЯ НАЦИОНАЛЬНОЙ АКАДЕМИИ НАУК БЕЛАРУСИ”, 2015, s. 50 .
  6. ↑ a b c d e ФадеевФ. А.В ФадеевФ., Особенности выборов-2014 в местные советы Республики Беларусь // Постсоветский материк, № 2, 2014, s. 46 .

Bibliografia

  • В.К.Коршук, А.Г.Кохановский, И.Ф.Романовский, Политические партии Республики Беларусь. Материалы для самостоятельной работы студентов, Белгосуниверситет, Мінск, 2004

Linki zewnętrzne

  • Lista partii politycznych na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Białorusi
  • p
  • d
  • e
Ustrój i polityka Białorusi
Ustrój
Organy władzy
Finanse i kontrola
Samorząd

zobacz też: partie polityczne na Białorusi