Pyknidium

Pyknidium
Fotografia mikroskopowa spermogonium rdzy zbożowej

Pyknidium, lub piknidium (łac. picnidium, picnidia) – forma zarodnikowania konidialnego, występująca u grzybów[1]. Jest to jednokomorowa niewielka struktura z ujściem na szczycie. Pyknidia mają kulisty lub wydłużony kształt, powstają w nich w wyniku rozmnażania bezpłciowego zarodniki zwane pykniosporami[2]. Pyknidia czasami nazywane są również pykniami[3]. Na powierzchni plechy widoczne są jako zazwyczaj ciemne kropeczki lub brodawki z otworkiem na szczycie[4].

Pyknidia występują m.in. u grzybów pasożytniczych. Wyrastają na powierzchni zaatakowanej przez grzyba rośliny lub wewnątrz jego tkanek. Czasami zebrane są w złożone twory zwane podkładkami. U niektórych gatunków wewnątrz pyknidiów oprócz zarodników znajduje się także substancja o własnościach higroskopijnych. Przy odpowiedniej wilgotności powietrza substancja pęcznieje i przez otworek w postaci wstęg wynosi konidia na zewnątrz, umożliwiając ich rozsiewanie[2]. Pyknidia występują również u niektórych porostów[4].

Specyficznego rodzaju pyknidia wytwarzane są przez niektóre gatunki grzybów, np. z rzędu rdzowców (Pucciniales). Są to tzw. spermogonia. Powstające w nich spermacja są haploidalne, dwóch rodzajów (+ i –)[5]. Struktury te nie służą jednak bezpośredniej propagacji grzyba. Powstające wewnątrz spermogoniów komórki mają charakter płciowy. Dzięki nim, w cyklu rozwojowym rdzawnikowych rozpocznie faza jąder sprzężonych, typowa dla podstawczaków[3].

Pyknidium to jeden z rodzajów konidiomów. Pozostałe to: koremium, pionnot, acerwulus, kupula, pyknotyrium, sporodochium[6].

Przypisy

  1. ↑ JoannaJ. Marcinkowska JoannaJ., Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7 .
  2. ↑ a b KarolK. Manka KarolK., Fitopatologia leśna, Warszawa: PWRiL, 2005, ISBN 83-09-01793-6 .
  3. ↑ a b EdmundE. Malinowski EdmundE., Anatomia roślin, Warszawa: PWN, 1966 .
  4. ↑ a b HannaH. Wójciak HannaH., Porosty, mszaki, paprotniki, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, ISBN 978-83-7073-552-4 .
  5. ↑ JanuszJ. Błaszkowki JanuszJ., MariuszM. Tadych MariuszM., TadeuszT. Madej TadeuszT., Przewodnik do ćwiczeń z fitopatologii, Szczecin: wyd. AR w Szczecinie, 1999, ISBN 83-87327-23-9 .
  6. ↑ SelimS. Kryczyński SelimS., ZbigniewZ. Weber ZbigniewZ. (red.), Fitopatologia. Podstawy fitopatologii, t. 1, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2010, ISBN 978-83-09-01063-0 .
Encyklopedia internetowa (struktura anatomiczna grzyba):
  • Britannica: science/pycnidium
  • SNL: pyknidium, pyknium