Traktat berliński (1926)

Traktat berliński – podpisany 24 kwietnia 1926 zawarty z pięcioletnią ważnością traktat pomiędzy Niemcami a ZSRR gwarantujący neutralność sygnatariuszy w przypadku niesprowokowanej agresji państwa trzeciego na jedną ze stron traktatu. W razie zawarcia przez państwa trzecie porozumienia w celu ekonomicznego lub finansowego bojkotu jednej ze stron, druga gwarantowała brak przystąpienia do takiego porozumienia. Strony zgadzały się uzgodnić w odpowiednim czasie przed upływem terminu przyszły kształt ich stosunków politycznych.

Traktat podpisano w celu potwierdzenia uzgodnień z Rapallo z 1922 roku w nowej sytuacji powstałej po zbliżeniu Niemiec z państwami zachodnimi, Wielką Brytanią i Francją po podpisaniu traktatu w Locarno w roku 1925.

Sygnatariuszami byli minister spraw zagranicznych Niemiec Gustav Stresemann i ambasador ZSRR w Berlinie Nikołaj Krestinski. Spisano w językach niemieckim i rosyjskim. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpiła w Berlinie 29 czerwca 1926 r.

Zgodnie z wymogami stawianymi przez Traktat wersalski w art. 18 układ berliński zarejestrowano w Sekretariacie Ligi Narodów 3 sierpnia 1926 r. pod nr 1268^[1].

Pomimo podpisania traktatu wzajemne kontakty niemiecko-radzieckie stawały się coraz chłodniejsze, aż do nowego otwarcia na początku lat 30, gdy rząd Brüninga zdecydował się na przedłużenie ważności traktatu. Protokół o przedłużeniu bez ograniczenia czasowego podpisali 24 czerwca 1931 w Moskwie Krestinski i ambasador Rzeszy Herbert von Dirksen. Począwszy od 30 czerwca 1933 każda ze stron mogła go wypowiedzieć uprzedzając o tym przynajmniej na rok wcześniej. Wymiana ratyfikacji nastąpiła w Moskwie 5 maja 1933, już w epoce III Rzeszy, Sekretariat Ligi Narodów zarejestrował przedłużenie 15 lutego 1935 r. pod nr 3612^[2]. Zawarty latem 1939 r. Pakt Ribbentrop-Mołotow w preambule powoływał się na układ z 1926 Nowy pakt miał jednak zasadniczo inną treść, zwłaszcza w art. 2 gwarantującym, iż jeżeli jedna ze stron stanie się przedmiotem działań wojennych trzeciego mocarstwa, druga strona w żaden sposób nie udzieli poparcia trzeciemu mocarstwu, pominięto zastrzeżenie, że napaść nastąpiła by mimo „pokojowego postępowania” strony napadniętej.

Zobacz też

• Pakt o nieagresji

Przypisy

Bibliografia

• Crozier, Andrew J. (1997). „The Failed Peace”. The causes of the Second World War. Blackwell Publishers. p. 67. ISBN 978-0-631-18601-4. Retrieved on 2009-07-30.
• Tucker, Robert C. (1992). Stalin in power: the revolution from above, 1928-1941 (reprint ed.). W. W. Norton & Company. p. 227. ISBN 978-0-393-30869-3. Retrieved on 2009-07-30.
• Moss, Walter (2005). „Soviet Foreign Policy, 1917–1941”. A history of Russia. 2 (2nd ed.). Anthem Press. p. 284. ISBN 978-1-84331-034-1. Retrieved on 2009-07-30.

Linki zewnętrzne

• Договор о дружбе и нейтралитете между Cоюзом ССР и Германией, заключенный 24 апреля 1926 г.
• Deutsch-russischer Berliner Vertrag Vom 24. April 1926
• Treaty of Berlin Between the Soviet Union and Germany; April 24, 1926 przekład ang.
• Traktat niemiecko - rosyjski z dn. 24 kwietnia 1926 r. przekład polski
• Niemiecko-sowieckie negocjacje w sprawie traktatu o nieagresji i neutralności z 24 kwietnia 1926 r.
• Polska dyplomacja wobec traktatu berlińskiego z 1926 r. w świetle dokumentów
• Negocjacje polsko–sowieckie o pakt o nieagresji w roku 1927 i w latach 1931 – 1932 s. 37