Sweet Sweetback's Baadasssss Song

 

Sweet Sweetback's Baadasssss Song (sh. Slatka Sweetbackova rasturačka pjesma) je američki igrani film snimljen 1971. godine u režiji Melvina Van Peeblesa, poznat kao jedno od najznačajnijih ostvarenja tzv. blaxploitation žanra, ali i prvo važnije djelo moderne afroameričke kinematografije.

Po žanru okvirno pripada akcijskom filmu. Protagonist, koga tumači sam Van Peebles, je Sweetback, crnac obdaren velikim penisom koji za život zarađuje kao izvođač u losanđeleskim seks showovima. Radnja prikazuje kako ga iz političkih razloga lažno optuže za ubistvo i uhapse, ali i kako uspije pobjeći rasističkoj policiji, te svoje seksualno umijeće koristi kako bi žene koje sreće potakao da mu pomognu u bijegu prema meksičkoj granici.

Sweetback je Van Peebles snimio nedugo nakon velikog uspjeha crne komedije Watermelon Man, koja se bavila tada aktualnom temom međurasnih odnosa. Iako je temeljem toga od velikog hollywoodskog studija Columbia Pictures ishodio ugovor za tri filma, Sweetback je snimio u vlastitoj nezavisnoj produkciji, dijelom uz pomoć svog prijatelja Billa Cosbyja. Iako je Van Peebles ispočetka zbog toga imao dosta poteškoća, pa ga je morao snimati u "gerilskim" uvjetima, to mu je sa druge strane omogućilo da u njega ubaci sadržaj koji je dotada bio, a u velikom mjeri jest i danas, nezamisliv u mainstream produkciji. To se nije odnosilo samo na eksplicitno nasilje, nego i seks, uključujući i neke navodno nesimulirane scene na početku. Još problematičnije je bilo i to da je Sweetback promovirao nasilje kao odgovor crnaca na rasističko zlostavljanje od strane bijelaca i njihovih institucija, a što posebno dolazi do izražaja na kraju filma kada protagonist trijumfalno uspijeva izbjeći progoniteljima i prkosno se obraća bjelačkoj publici kako će im "vratiti milo za drago".

Film ispočetka nije mogao naći distributera, ali se Van Peebles pri tome vješto koristio istoimenim soundtrack albumom koji je sadržavao njegove i pjesme benda Earth, Wind & Fire; album je postao veliki hit i dosta pomogao promociji filma. Ispočetka se prikazivao isključivo među crnačkom publikom, pri čemu su posebno oduševljenje izazili sljedbenici militantne Stranke crnih pantera, ali su ga ubrzo počeli gledati i bijelci, te se zahvaljujući reklami "od usta do usta" pretvorio u veliki hit. Taj je uspjeh nedugo potom potakao ispočetka skeptične hollywoodske studije da počnu snimati filmove sa afroameričkim likovima nalik na Sweetbacka, a što je dovelo do trenda kasnije zvanog blaxpolitation.

U filmu je u maloj ulozi mladog Sweetbacka nastupio Melvinov sin Mario Van Peebles, koji će kasnije i sam postati ugledni glumac i sineast. Svoja iskustva sa snimanja je godine 2004. pretočio u film Baadasssss! u kome tumači lik vlastitog oca.

• Billy Jack

• Sweet Sweetback's Baadasssss Song na sajtu IMDb
• Sweet Sweetback's Baadasssss Song na AllRovi-u
• Sweet Sweetback's Baadasssss Song na Rotten Tomatoes-u (en)
• Melvin Van Peebles's oral history video excerpts at The National Visionary Leadership Project