Kurallı cümle

Kurallı cümle ya da düz cümle, herhangi bir dilde cümlenin ögelerinin o dilin dil bilgisindeki cümle kuruluşu kurallarına göre sıralandığı cümle türü.

Türkçede kurallı cümle

Türkçede kurallı cümlelerde yüklem sonda bulunur:[1]

  • Kalemi masanın üzerine bıraktım. (kurallı)
  • Yarına kadar bu ödevleri bitirmelisin. (kurallı)

Kurallı cümlede diğer ögeler vurgu sırasına göre dizilir. Genellikle en fazla vurgulanmak istenen öge yükleme en yakın olan ögedir:

  • (Sen) Dolaptaki şekerlemelerin HEPSİNİ mi yedin?
  • Dolaptaki şekerlemelerin hepsini SEN mi yedin?

Yüklemi sonda bulunmayan tüm cümleler ise devrik cümledir:

  • Gel buraya. (yüklem sonda değil)

Kaynakça

  1. ^ Karahan, Leyla. Türkçede Söz Dizimi (15 bas.). Akçağ Yayınları. s. 100. 
  • g
  • t
  • d
Fonetik
Sesler
ünlü • ünsüz
Ses uyumları
Ses olayları
Kök ve ekler
Yapım ekleri
Çekim ekleri
Kelime bilgisi
Kelime türleri
isim soylu
isim (ad) • sıfat (ön ad) • zarf (belirteç) • zamir (adıl) • bağlaçedat (ilgeç) • ünlem
fiil soylu
fiil (eylem) • fiilimsi (eylemsi) [isim-fiil (mastar) • sıfat-fiil (ortaç) • zarf-fiil (ulaç)]
Anlamına göre kelimeler
Yapısına göre kelimeler
tamlamalar
Cümle bilgisi
Cümlenin ögeleri
Ana ögeler
Yardımcı ögeler (tümleçler)
nesne (belirtili nesne • belirtisiz nesne) • dolaylı tümleçzarf tümleci
Anlamına göre cümleler
olumluolumsuzsoruünlememirgereklilikistekdilekşart
Yapısına göre cümleler
Ögelerinin dizilişine göre cümleler
kurallı (düz) • devrikeksiltiliparantez
Yüklemin cinsine göre cümleler
Anlatım
Anlatım bozuklukları
bağlaşıklık sorunları • bağdaşıklık sorunları