Muattıla

Muattıla, Allah'ın sıfatlarını inkâr eden felsefecilerin i'tikatlarına verilen ad.

İtikadî mezhepler
Makale serilerinden

İnanç Esâsları Allah'ın Birliği (Tevhid) • Melekler • Kitâplar • Peygamberler • Kıyâmet • Ahiret • Kaza ve Kader
İ'tikadî mezhepler İslâm'da İ'tikadî mezhepler • Asarî (Eserler) • Selefîyye (Hanbelîler) • Şeyhû'l-İslâm İbn-i Teymiyye • Ghulat Selefîyye • Vahhâbîler • Ehl-i Hadis • Cebriyye • Cebriye-i Hâlisa • Cebriye-i Mutavassita • Eş'ârîyye • Bâkıllânîyye • Gazzâlîyye • Bâtınî-Eş'arilik • Sünnilik Tarikat • Mâtürîdîyye • Kaderiyye • Cuhenîyye (Irak Kolu) • Dımeşkîyye (Şam Kolu) • Mutezile • Vâsılîyye • Huzeylîyye • Nazzâmîyye • Hâitıîyye • Bişrîyye • Mâ’merîyye • Muzdârîyye • Sumâmîyye • Hişâmîyye • Câhizıyye • Hayâtıyye • Cûbbâîyye • Befşem’îyye • Ghulat Mutezile • Hâbitîyye • Hımârîyye • Bâtınî-Mutezile • Müteşeyyî’ Tarikat • Mürcie • Sünni Mürcie • Bid'atçı Mürcie • Kerrâm’îyye • Neccâr’îyye • Müşebbihe (Antropoteizm) • Hulmân’îyye • Mücessime (Hulûl) • Ebû Müslim Horasânî • Sinbâd’îyye • El-Mukanna Babekiyye • Hattâbiyye • Bezîgîyye • Muammerîyye • Umeyrîyye • Mufaddalîyye • Muhammise • Cevâlikîyye • Rum Abdalları • Bâtınîyye (Meymûn el-Kaddâh)/Yedicilik • Karmatîyye (Hamdân Kârmat) (Yediciler) • Türkistan Aleviliği (Nâsır Hüsrev) • Tasavvufî-Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh) • Anadolu Alevîliği • Alevî Tarikat • İbâhîler • Arap Aleviliği (Nusayrîler) • Dürzîlik (Hâkim bi-EmrʿAllâh) • Haşhaşiler (Hasan Sabbah) • Babailik (Baba İlyâs Horasanî) • Kızılbaş • Hurûfîlik (Fadl’Allah Yezdânî) • Bektâşîlik (Balım Sultan) Kaynak: Muhammed Ebû Zehra, İslâm’da Siyâsî ve İ’tikadî Mezhepler Tarihi, Ethem Ruhi Fığlalı ve Osman Eskicioğlu Tercümesi, Yağmur, İstanbul, 1970.
Siyâsî ve Fıkhî mezhepler İslâm'da Siyâsî ekôller ve fıkhî mezhepler • Şîʿa-i Muhlîsîn: Sünnilik ve Zeydilik • Şîʿa-i Ulâ (Sünnilik) • Hanefîlik • Malikîlik • Şafiîlik • Zâhîrîler • Davud el İsbehani • İbn Hazm • Hanbelîlik • Selef-i Salihin • Takiy’ûd-Dîn İbn-i Teymiyye • Ghulat Selef’îler • Vahhabilik • Zeydîlik • Betr’îyye/Sâlih’îyye • Cerîr’îyye/Süleyman’îyye • Yemen Zeydiliki • Kâsım’îyye • Hadâv’îyye • Muhteria • Mutarrif’îyye • Alavîler • Hasan el-Utruş • Kâsım’îyye • Ghulat Zeyd’îyye • Cârûd’îyye • Nâim’îyye • Ya'kûb’îyye • Hariciler • Ezarikâ • Sufr’îyye • Necedât • Acrâd’îyye • İbâz’îyye • Ghulat Hariciler • Yezîd’îyye • Meymûn’îyye • Galiyye • Sebe’îyye (Abdullah bin Sebe) • Hattâbiyye (Ebû’l-Hattâb el-Esedî) • Bezîg’îyye • Keysân’îyye • Muhtar es-Sekafi/Keysân’îyyet-ûl-Hullas • Hâşim’îyye • Harb’îyye • Muâv’îyye/Cennâh’îyye • Hâris’îyye • Beyân’îyye • Ravendiyye • Rizamiyye • Ebû Müslim Horasânî • Sinbâd • Berkûk’îyye • Havâl’îyye • Muhammira • El-Mukanna • Hurremiyye • Babekiyye • Babek Hürremi • Kızılbaş • Kûl’îyye • İshâk et-Türk’îyye • Riyâh’îyye • Kerbiyye • Bâtınîlik (Meymûn el-Kaddâh) • Hallâc’îyye • Hulûl’îyye • Alevîler (Tasavvufî-Bâtınîlik) • Hulmân’îyye • Karmatîlik • Ebû Saʿid’îyye • Cennâb’îyye • Ghulat Ezoterizmyye (Bâtınîlik) • Ahmed bin el-Keyyâl bin el-Khasibî • Hâkim’îyye (Dürzîlik) • Haşhaşiler (Alamut Kalesi) • İmamiye (Şiilik öğretisi): İsmaililik ve İsnâaşeriyye • İmamiye (Şiilik öğretisi)-i Seb’îyye (İsmaililik)/Yedicilik • Yediciler (Yediciler) • Mustâ‘lîler (Mustali fıkhı) • Hafızilik • Tâyyîb’îyye (Tayyib Ebu'l-Kasım) • Davudî İsmailîlik • Süleymanî İsmaililik • Alavî Buhra • Kutbî Buhra • Nizarîlik (Nizari fıkhı) • İmâmiye-i İsnâ‘aşer’îyye/İmamet (İsnâaşeriyye öğretisi) • Caferilik • Ahbâr’îyye • Usûl’îyye • Alevilik • Ghulat İmamiyye • Mûgır’îyye • Mansûr’îyye • Azâkıra • Albâ’îyeyye (Ulyâ’îyye) • Zemm’îyye • Ayn’îyye • Mim’îyye • Sîn’îyye • Muhammise • Şûray’îyye • Gurâb’îyye • Zübâb’îyye • Nusayr’îyye • Şemânîlik’den İslam’e bağlananlar • Babailik • Vefâ’îyye • Kızılbaş • Çepniler • Tahtacılar • Baba Rasûl (İlyâs’îyye) • Sarı Saltık Baba (Saltuk’îyye) • Behlül Baba • Aybek Baba • İshâk Baba (İshâk’îyye) • Burak Baba (Burak’îyyûn) • Lokman Baba (Yesevilik) • Haydar Baba (Haydarîlik) • Hacı Bektâş (Bektaşilik) • Balım Sultan (Dedebabalık) • Demir Baba (Âli’îyye) • Harabâti Baba (Harabât’îyye) • İslam’dan çıkan Dinler • Haşhaşiler • Ali-İlahilik • Nusayrilik • Dürzîlik • Hurûfilik (Hurûfilik) • Nûktâvîlik (Noktacılık) • Dîn-i İlâhî • Şeyhîlik (Ahisâ’îyye) • Babilik (Ali Muhammed Şirazi) • Ezelî Bâbîler (Subh Ezel) • Bahâîlik (Bahâ’ûl-Lâh) • Ahmedîlik • İslam dışı dinler • Zerdüştlük • Zurvanizm Mazdekçilik • Mani dini • Budizm • Sâbiîlik • Nebatiler • Luviler • Hitit mitolojisi • Yezdânizm • Ehl-i Hak • Yezîdîler • Işıkçılık Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar Yayıncılık, İstanbul, 2011.
Ayrıca bakınız Tasavvuf • İslam felsefesi • Gnostisizm • Panenteizm • Şaman • Şamanizm • Tengricilik • Totemizm • Animizm • Sembolizm •
g t d

Ta'til

Allah'ın sıfatlarını inkâr eden felsefecilerin mesleği Ta'til olarak adlandırılır.^[1]

Muattıla i'tikadı

İslâm Dîni İtikadî mezhepleri açısından ise bu görüşlerin sahipleri Muattıla-İtikadı'ndan olarak tanımlanırlar.^[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

^ Bearman, P. J.; Bianquis, Th.; Bosworth, C. E.; van Donzel, E.; Heinrichs, W. P., (Ed.) (2000). "Ta'tili". The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume X: T–U (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. s. 342. ISBN 978-90-04-11211-7.
^ Muhammed Ebû Zehra, İslâm’da Siyâsî ve İ’tikadî Mezhepler Tarihi, s. 135, Ethem Ruhi Fığlalı ve Osman Eskicioğlu Tercümesi, Yağmur Yayınları, İstanbul, 1970.