Halys-adder

Halys-adder
IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2016)
Een exemplaar uit Mongolië
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:Serpentes (Slangen)
Familie:Viperidae (Adders)
Onderfamilie:Crotalinae (Groefkopadders)
Geslacht:Gloydius
Soort
Gloydius halys
Pallas, 1776
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Halys-adder op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

De halys-adder[2] of halysslang[3] (Gloydius halys) is een giftige slang uit de familie adders (Viperidae).

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de soort werd voor het eerst voorgesteld door Peter Simon Pallas in 1776. Oorspronkelijk werd de wetenschappelijke naam Coluber halys gebruikt. De soort werd voorheen ook wel in het geslacht van de moccasinslangen (Agkistrodon) geplaatst.[4] In het Engels wordt de adder Siberian pit viper genoemd.

Verspreidingsgebied en habitat

Deze soort komt voor in China, Iran, Rusland, Kazachstan, Oezbekistan, Tadzjikistan, Kirgizië, Afghanistan, Mongolië en Turkmenistan.[4] Deze soort komt niet in Europa voor. De habitat bestaat uit bossen, scrublands, graslanden, rotsige omgevingen en woestijnen. Ook in door de mens aangepaste streken zoals akkers en weilanden komt de Halys-adder. De soort is aangetroffen van zeeniveau tot op een hoogte van ongeveer 4000 meter boven zeeniveau en kan tot 51 graden noorderbreedte worden gevonden. De adder leeft liefst in drogere, bergachtige gebieden waar hij schuilt in struiken. Bijzonder is dat deze slang zowel nacht- als dagactief is.

Uiterlijke kenmerken

De totale lichaamslengte van deze soort is ongeveer 45 tot 75 centimeter.[3] Uitschieters kunnen een totale lengte tot 90 centimeter bereiken.

De kleur is bruin tot grijs, met op de gehele lengte van de rug een donkere, vlekkerige bandering die in de nek en staartpunt uitvloeit in een regelmatig vlekkenpatroon.

Levenswijze

De halys-adder eet kleine knaagdieren zoals muizen en ook vogels, het is een giftige soort. Bij verstoring buigt de slang de nek in een S-vorm en begint met de staartpunt te trillen. Het gif bevat hemotoxine en is zelden dodelijk, hoewel men na een beet tijdelijke verlammingsverschijnselen kan krijgen.

De vrouwtjes zetten eieren af en zijn dus niet eierlevendbarend zoals de meeste adders. Een legsel bestaat uit drie tot tien eieren, de jongen komen na ongeveer drie maanden tevoorschijn.[3]

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is de beschermingsstatus 'niet toepasselijk' (Not Applicable of NA).[5]

Ondersoorten

Er worden vier verschillende ondersoorten onderscheiden, die zowel verschillen in uiterlijk als in verspreidingsgebied.Vroeger was het aantal hoger, maar een aantal ondersoorten worden tegenwoordig als volwaardige soorten gezien. Voorbeelden zijn Gloydius caraganus, Gloydius caucasicus en Gloydius cognatus. De huidige ondersoorten van de Halys-adder zijn, met de auteur en het verspreidingsgebied;

Naam Auteur Verspreidingsgebied
Gloydius halys boehmei Nilson, 1983 Afghanistan
Gloydius halys halys Pallas, 1776 De rest van het verspreidingsgebied.
Gloydius halys mogoi Bour, 1993 ?
Gloydius halys ubsunurensis Kropachev & Orlov, 2017 Mongolië, Rusland

Bronvermelding

Referenties

  1. ↑ (en) Halys-adder op de IUCN Red List of Threatened Species.
  2. ↑ Lekturama Encyclopedie. Geheimen der dierenwereld deel 7 – De kille wereld der stilte – Reptielen. Uitgeverij Lecturama, Pagina 42.
  3. ↑ a b c P Whitfield (1984). Encyclopedie van het dierenrijk - Alle gewervelde dieren in woord en beeld. Uitgeverij Areopagus, Pagina 458, 459. ISBN 90 274 9009 0.
  4. ↑ a b Peter Uetz & Jakob Hallermann, The Reptile Database – Gloydius halys.
  5. ↑ International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Gloydius halys - IUCN Red List. Gearchiveerd op 15 november 2022.

Bronnen

  • (nl) – P Whitfield - Encyclopedie van het dierenrijk - Alle gewervelde dieren in woord en beeld (1984) - Pagina 458, 459 - Uitgeverij Areopagus - ISBN 9027490090
  • (en) – Peter Uetz & Jakob Hallermann - The Reptile Database – Gloydius halys - Website Geconsulteerd 10 juni 2021
· · Sjabloon bewerken
Soorten slangen in Europa
Wormslangen (Typhlopidae):slanke wormslang (Typhlops vermicularis)
Boa-achtigen (Boidae):kleine zandboa (Eryx jaculus)
Toornslangachtigen (Colubridae):gladde slang (Coronella austriaca) · zuidelijke gladde slang (Coronella girondica) · Dolichophis caspius · pijlslang (Dolichophis jugularis) · Eirenis modestus · vierstreepslang (Elaphe quatuorlineata) · Elaphe sauromates · Algerijnse toornslang (Hemorrhois algirus) · hoefijzerslang (Hemorrhois hippocrepis) · Hemorrhois nummifer · Balkantoornslang (Hierophis gemonensis) · geelgroene toornslang (Hierophis viridiflavus) · Macroprotodon brevis · mutsslang (Macroprotodon cucullatus) · adderringslang (Natrix maura) · ringslang (Natrix natrix) · dobbelsteenslang (Natrix tessellata) · Platyceps collaris · Platyceps najadum · trapslang (Elaphe scalaris) · katslang (Telescopus fallax) · Zamenis lineatus · esculaapslang (Elaphe longissima) · luipaardslang (Elaphe situla)
Adders (Viperidae):Pallas' groefkopadder (Gloydius halys) · Levantijnse adder (Macrovipera lebetina) · Macrovipera schweizeri · hagedisslang (Malpolon monspessulanus) · kleinaziatische adder (Vipera xanthina) · zandadder (Vipera ammodytes) · aspisadder (Vipera aspis) · gewone adder (Vipera berus) · Wipneusadder (Vipera latastei) · Vipera renardi · Vipera seoanei · spitssnuitadder (Vipera ursinii)