Kleinaziatische adder

Kleinaziatische adder
IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2008)
Kleinaziatische adder
Taxonomische indeling
Rijk:Animalia (Dieren)
Stam:Chordata (Chordadieren)
Klasse:Reptilia (Reptielen)
Orde:Squamata (Schubreptielen)
Onderorde:Serpentes (Slangen)
Familie:Viperidae (Adders)
Onderfamilie:Viperinae (Echte adders)
Geslacht:Montivipera
Soort
Montivipera xanthina
(Gray, 1849)
Verspreidingsgebied in het rood.
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Kleinaziatische adder op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie
Herpetologie

De kleinaziatische adder[2] (Montivipera xanthina) is een slang uit de familie adders (Viperidae).

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de soort werd voor het eerst voorgesteld door John Edward Gray in 1849. Oorspronkelijk werd de wetenschappelijke naam Daboia xanthina gebruikt.[3] De slang werd lange tijd tot het geslacht Vipera gerekend, waardoor de oude naam veel opduikt in de literatuur.

De soort wordt ook wel Ottomaanse adder[4] en xanthia-adder[5] genoemd.

Verspreiding en habitat

Deze adder komt voor van zuioostelijk Europa tot het midden-Oosten en leeft in de landen Turkije, Griekenland en Syrië.[3] De habitat bestaat uit scrublands en graslanden. Ook in door de mens aangepaste streken zoals akkers, weilanden, plantages en landelijke tuinen kan de slang worden gevonden. De slang houdt van enigszins vochtige leefomgevingen en wordt meestal aangetroffen in de buurt van sloten en beekjes. De soort is aangetroffen van zeeniveau tot op een hoogte van ongeveer 2000 meter boven zeeniveau.

Uiterlijke kenmerken

De kleinaziatische adder bereikt een totale lichaamslengte tot ongeveer 120 centimeter en is makkelijk te onderscheiden van andere soorten hoewel er enige kleurvariatie is. De meeste exemplaren hebben een enkele rij zeer grote donkere vlekken op het midden van de rug die meestal niet met elkaar in verbinding staan. Meestal vormen ze bij de nek een kort zigzagpatroon dat vlak voor de kop ophoudt. Strepen en V-vormige vlekken heeft deze soort vrijwel nooit, maar wel de kenmerkende driehoekige kop, randen boven de ogen en een verticale pupil.

Levenswijze

Het voedsel bestaat uit kleine knaagdieren, vogels en kleine reptielen, soms ook andere slangen en de juvenielen leven voornamelijk van hagedissen.

De kleinaziatische adder is een van de grootste soorten adders, de slang is vrij giftig maar door het kleine verspreidingsgebied en doordat de meeste beten in handen en voeten plaatsvinden maakt de slang niet veel dodelijke slachtoffers. De adder wordt in het natuurlijke areaal vaak gemakkelijk herkend, in de streken waar de soort voorkomt wordt van jongs af aan aan kinderen geleerd niet met de adders spelen. Reeds net uit het ei zijn de dieren al giftig, al zijn ze pas 20 centimeter lang en erg dun.

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is de beschermingsstatus 'veilig' toegewezen (Least Concern of LC).[6]

Ondersoorten

De kleinaziatische adder wordt verdeeld in vijf ondersoorten, waaronder de pas in 2019 beschreven Montivipera xanthina varoli. De ondersoorten zijn onderstaand weergegeven, met de auteur en het verspreidingsgebied.

Naam Auteur Verspreidingsgebied
Montivipera xanthina dianae Cattaneo, 2014 Griekenland
Montivipera xanthina nilsoni Cattaneo, 2014 Griekenland
Montivipera xanthina occidentalis Cattaneo, 2017 Griekenland
Montivipera xanthina xanthina Gray, 1849 Overige delen van het areaal
Montivipera xanthina varoli Afsar, Yakin, Çiçek, Ayaz, 2019 Turkije

Externe link

  • Foto van de kleinaziatische adder in een terrarium

Bronvermelding

Referenties

  1. ↑ (en) Kleinaziatische adder op de IUCN Red List of Threatened Species.
  2. ↑ Bernhard Grzimek (1971). Het Leven Der Dieren Deel VI: Reptielen. Kindler Verlag AG, Pagina 541. ISBN 90 274 8626 3.
  3. ↑ a b Peter Uetz & Jakob Hallermann, The Reptile Database – Montivipera xanthina.
  4. ↑ Jeroen Speybroeck, Anton Stumpel, Wouter Beukema, Bobby Bok, Raymond Creemers, Jeroen van Delft, Henk Strijbosch & Jan Van Der Voort - Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland, Namenlijst Europese amfibieën en reptielen - jaargang 18, nummer 4. Gearchiveerd op 27 juni 2023.
  5. ↑ Lekturama Encyclopedie. Geheimen der dierenwereld deel 7 – De kille wereld der stilte – Reptielen. Uitgeverij Lecturama, Pagina 30.
  6. ↑ International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Montivipera xanthina - IUCN Red List. Gearchiveerd op 18 juni 2022.

Bronnen

  • (en) – Peter Uetz & Jakob Hallermann - The Reptile Database – Montivipera xanthina - Website Geconsulteerd 29 juli 2021
· · Sjabloon bewerken
Soorten slangen in Europa
Wormslangen (Typhlopidae):slanke wormslang (Typhlops vermicularis)
Boa-achtigen (Boidae):kleine zandboa (Eryx jaculus)
Toornslangachtigen (Colubridae):gladde slang (Coronella austriaca) · zuidelijke gladde slang (Coronella girondica) · Dolichophis caspius · pijlslang (Dolichophis jugularis) · Eirenis modestus · vierstreepslang (Elaphe quatuorlineata) · Elaphe sauromates · Algerijnse toornslang (Hemorrhois algirus) · hoefijzerslang (Hemorrhois hippocrepis) · Hemorrhois nummifer · Balkantoornslang (Hierophis gemonensis) · geelgroene toornslang (Hierophis viridiflavus) · Macroprotodon brevis · mutsslang (Macroprotodon cucullatus) · adderringslang (Natrix maura) · ringslang (Natrix natrix) · dobbelsteenslang (Natrix tessellata) · Platyceps collaris · Platyceps najadum · trapslang (Elaphe scalaris) · katslang (Telescopus fallax) · Zamenis lineatus · esculaapslang (Elaphe longissima) · luipaardslang (Elaphe situla)
Adders (Viperidae):Pallas' groefkopadder (Gloydius halys) · Levantijnse adder (Macrovipera lebetina) · Macrovipera schweizeri · hagedisslang (Malpolon monspessulanus) · kleinaziatische adder (Vipera xanthina) · zandadder (Vipera ammodytes) · aspisadder (Vipera aspis) · gewone adder (Vipera berus) · Wipneusadder (Vipera latastei) · Vipera renardi · Vipera seoanei · spitssnuitadder (Vipera ursinii)