Nicolaas van Hagen

Nicolaas van Haeghen (ca. 1629 - 1684) was een 17e-eeuwse orgelbouwer, werkzaam in de Zuidelijke Nederlanden, werkend vanuit Antwerpen. Hij was leerling van Hans Goltfuss in Keulen.

Werklijst orgels

Hij bouwde het grootste en merkwaardigste Zuid-Nederlandse orgel van de 17e eeuw, in de Predikherenkerk (nu Sint-Pauluskerk) te Antwerpen. Aan dit orgel werkten mee: Van Haeghens zwager P. Maes en François van Isacker.

Hij leverde en/of herstelde orgels in Middelburg (Nieuwe Kerk en Waalse Kerk) en Goes (Grote of Maria Magdalenakerk). Hij is werkzaam geweest in de Grote Kerk in Dordrecht, maar geldgebrek en de oorlog tegen Frankrijk zorgden er voor dat deze afgebouwd moest worden door de plaatselijke orgelbouwer Carl Jacobsz. Pellereyn. Het orgel ging in 1859 verloren toen Willem Hendrik Kam een nieuw orgel bouwde binnen de door Van Hagen vervaardigde orgelkas. Ook zijn werk aan het orgel van de Grote of Sint-Catharijnekerk in Brielle is inmiddels ongedaan gemaakt. Het is bekend dat hij voorts werkte aan orgels in Amsterdam en Rotterdam.

School van Nicolaas van Hagen

Via P. Maes te Brugge en François van Isacker te Veurne vormde Van Haeghen een school in West-Vlaanderen, waartoe Van Isackers leerlingen Ph. Boidin en Jan van Belle behoorden, alsook C. Ramault uit Brugge. Zij verkenden de Noord-Nederlandse strekkingen en verwerkten die in hun instrumenten in Vlaanderen. Dit streven moet van Van Haeghen zijn uitgegaan. Door zich te inspireren op de Noordelijke Nederlanden, distantieerde deze groep in Vlaanderen zich van de Langhedulschool, net zoals ook sommige Brabantse orgelmakers op Duitsland gericht waren. In Noord-Nederland behoren Apollonius Bosch en G. van Biesen tot zijn leerlingen. Zo zal Apollonius Bosch zich bij zijn instrument in Vollenhove (1686) inspireren op het orgel dat van Hagen bouwde in de Grote Kerk van Dordrecht (1671), naar het model van zijn werk in de Sint-Pauluskerk van Antwerpen.

Bronnen, noten en/of referenties

Encyclopedie van Zeeland
Het Kamorgel in Dordrecht - grotekerk-dordrecht.nl
Kerk en Orgel
Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9, deel 4, pagina 134, wijdt zeven regels aan Nicolaes Van der Haeghen, meldt geboortejaar omstreeks 1615, overlijdensjaar omstreeks 1685.
Ghislain POTVLIEGHE, Haeghen, Nicolaes van, in: Winkler Prins Encyclopedie van Vlaanderen, Deel 3, Elsevier Sequoia, Brussel, 1973, p.233-234
Ghislain POTVLIEGHE, Isacker, François van, in: Winkler Prins Encyclopedie van Vlaanderen, Deel 3, Elsevier Sequoia, Brussel, 1973, p.404
Flor PEETERS, Maarten Albert Vente, Ghislain POTVLIEGHE, e.a., De orgelkunst in de Nederlanden van de 16de tot de 18de eeuw, Gaade/Amerongen, 1984, p.214-217