Psametych II

Statua Psametycha II, Luwr

władca starożytnego Egiptu

Okres

od 595 p.n.e.
do 589 p.n.e.

Dane biograficzne

Dynastia

XXVI dynastia

Miejsce spoczynku

Sais

Ojciec

Necho II

Matka

Chedebarbenet

Żona

Tahut

Dzieci

Apries,
Anchnesneferibre

Multimedia w Wikimedia Commons

Psametych II (Psametyk II^[1]^[2]) – faraon, władca starożytnego Egiptu z XXVI dynastii saickiej.

Życiorys

Syn Necho II i Chedebarbenet. Panował w latach 595-589 p.n.e. Jego małżonką została Tahut, ze związku z którą narodził się jego syn i następca Apries. Córka Psametycha II, Anchnesneferibre została adoptowana przez Nitokris, stając się jej następczynią, Boską Małżonką Amona. Urząd ten sprawowała do około 525 roku p.n.e., do czasów inwazji perskiej na Egipt.

Od początku swego panowania, Psametych z niezwykłą wytrwałością i systematycznością niszczył i zacierał ślady panowania kuszyckiego w Egipcie, szczególnie skupiając się na Karnaku i reliefach Taharki.

W około trzecim roku swego panowania dokonał inwazji na Nubię, podbijając jej północną część. Wojska egipskie złożone głównie z Egipcjan, Fenicjan, Żydów i najemników greckich dotarły do III Katarakty, zmuszając Aspeltę, króla Nubii do wycofania się na południe. Zdobyto i doszczętnie splądrowano i zniszczono Napatę Było to przyczyną przeniesienia stolicy Nubii do Meroe, co dało początek nowemu, potężnemu państwu Meroe, którego potęga przetrwała do IV wieku n.e. O jego rozwoju i potędze świadczy blisko pięćdziesiąt piramid jego władców, znajdujących się w Meroe. Walki Psametycha w Nubii opisuje tekst na steli zwycięstwa Psametycha, odnalezionej w Kalabasza, około pięćdziesiąt kilometrów na południe od Asuanu.

W czasie swego panowania zezwolił^[3] greckim kupcom i żołnierzom na osiedlenie się w Naukratis.

Psametych zmarł w szóstym roku swego panowania. Został pochowany w Sais, zaś królowa Tahut spoczęła w Athribis, gdzie grób jej odnaleziono na początku lat pięćdziesiątych XX wieku.

Tytulatura

Królewski Protokół

serech lub Horusowe:

trl.: mnḫ-ib^[4]^[5] (Menh-ib)

tłum.: Ten-o-trwałym-sercu^{[potrzebny przypis]}

nebti lub Należący do Obu Pań:

trl.: wsr-Ꜥ^[4]^[5] (Usera)

tłum.: Władczy/Potężny^{[potrzebny przypis]}

Złotego Horusa:

trl.: snfr-tꜢwi^[4]^[5] (Senefer-taui)

tłum.: Ten-który-doskonali-Oba-Kraje^{[potrzebny przypis]}

prenomen lub imię tronowe:

trl.: nfr-ib-rꜤ^[4]^[5] (Neferibre^[6])

tłum.: O Doskonałym Sercu, Re^[7]

nomen lub imię rodowe:

trl.: psmtk^[4]^[5] (Psametyk/Psametik^[6])

tłum.: Handlarz winem z Meczek/Mąż (Boga) Meczek^[7]

Oprócz wymienionych znane jest także kilka odmiennych wariantów hieroglificznego zapisu niektórych imion władcy^[4]^[8]

Przypisy

↑ Psametyk II, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2015-04-14] .
↑ Stanley Mayer Burstein: Kleopatra i jej rządy, s. 102.
↑ Praca zbiorowa: Egipt. Świat faraonów. Firma Księgarska Jacek Olesiejuk sp. z o.o., 2008, s. 313. ISBN 978-83-7512-989-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f PeterP. Lundström PeterP., Psamtik II in hieroglyphics [online], Pharaoh.se [dostęp 2023-05-29] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Ronald J.R.J. Leprohon Ronald J.R.J., Denise M.D.M. Doxey Denise M.D.M., The great name: ancient Egyptian royal titulary, Atlanta: Society of Biblical Literatures, 2013 (Writings from the ancient world), s. 165-166, ISBN 978-1-58983-767-6 [dostęp 2023-05-25] .
↑ ^a ^b BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów. Życie. Legenda. Odkrycia, wyd. 2, Iskry, 2021, s. 800, ISBN 978-83-244-1042-2 .
↑ ^a ^b Egipt Starożytny - XXVI Dynastia [online], www.narmer.pl [dostęp 2023-05-29] .
↑ Jürgen vonJ. Beckerath Jürgen vonJ., Handbuch der ägyptischen Königsnamen, München ägyptologische Studien, München: Deutscher Kunstverlag, 1984, s. 275, ISBN 978-3-422-00832-8 [dostęp 2023-05-27] (niem.).

Bibliografia

Praca zbiorowa pod redakcją naukową Joachima Śliwy, 2005, Wielka Historia Świata Tom 2 Stary i Nowy Świat od „rewolucji” neolitycznej do podbojów Aleksandra Wielkiego, Oficyna Wydawnicza Fogra, ss. 372, ISBN 83-85719-83-0.
NicolasN. Grimal NicolasN., Dzieje starożytnego Egiptu, AdamA. Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518 .
BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044 .

Władcy Starożytnego Egiptu

Wszystkie daty dotyczą okresu przed narodzeniem Chrystusa (p.n.e.)

Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Predynastyczny
(przed ok. 3150)

0	Hsekju Chaju Teje Czesz Neheb Wazner Mech Dwa Sokoły Hat-Hor Ny-Hor Pe-Hor Hedż-Hor Skorpion I Krokodyl Iry-Hor Ka Skorpion II

Wczesnodynastyczny
(ok. 3150–2686)

I	Narmer Aha Dżer Dżet Den Anedżib Semerchet Ka’a
II	Hetepsechemui Nebre Nineczer Uneg (?) Peribsen Chasechem Chasechemui

Stare Państwo
(ok. 2686–2181)

III	Sanacht Neczerierchet Sechemchet Chaba Neferka Huni
IV	Snofru Chufu Redżedef Chaefre Dżedefhor Nebka, Baka, Bakare Baure, Baefre, Bafre Menkaure Szepseskaf Dżedefptah
V	Userkaf Sahure Neferirkare Kakai Szepseskare Isi Neferefre Niuserre Ini Menkauhor Akauhor Dżedkare Izezi Unis
VI	Teti Userkare Pepi I Merenre I Antyemsaf I Pepi II Merenre Antyemsaf II Menbkare

1. Przejściowy
(ok. 2181–2133)

VII	Neferkare (młodszy) Neferkare Nebi Dżedkare Szemai Neferkare Chendu Merienhor Neferkamin Nikare Neferkare Tereru Neferkahor
VIII	Uadżkare Pepisonbe Neferkamin Anu Kakare Ibi Neferkare Neferkauhor Kapuibi Neferirkare
IX	Meribre Cheti I Neferkare Nebkaure Cheti II Setut
X	Merihathor Neferkare Uachare Cheti III Merikare Nebkaure Cheti IV

Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Średnie Państwo
(ok. 2133–1786)

XI	Mentuhotep I Intef I Intef II Intef III Mentuhotep II Mentuhotep III Mentuhotep IV
XII	Amenemhat I Senuseret I (koregent) Amenemhat II (koregent) Senuseret II (koregent) Senuseret III Amenemhat III Amenemhat IV (koregent) Neferusobek

2. Przejściowy
(ok. 1786–1567)

XIII	Wegaf Amenemhat V Sekhemre Khutawi Amenemhat VI Sehetepibre Iufeni Amenemhat VII Nebnun Semenkare Hornedjheriotef Sobekhotep I Nedjemibre Sebekhotep I Reniseneb Hor I Amenemhat VIII Amenemhat IX Sebekhotep II Chendżer Imiramesha (albo Mermesha) Antef IV (albo Intef IV) Set I Panteni Ameni Kemau Ibi Aakeni Sobekhotep III Neferhotep I Sahathor Sobekhotep IV Sobekhotep V Iaib Ai I Sobekhotep VI Ini Sankhenre Suadjetu Ined Neferhotep II Hori (albo Hor II) Sobekhotep VII Didumes Ibi Se(?)kare Senebmiu Sekhaenre Merkheperre Merikare Senweseret IV (albo Sesostris IV) Montuemsaf Neferhotep III Mentuhotep V Nerkare Wesermontu Sobekhotep VIII Ini Mentuhotep VI Senaib Sobekhotep IX Wepwawetemsaf Hor Meritaui Sebekai Khuiiker
XIV	Nehesi Khatire Nebfawre Sehebre Meridjefare Sewadjkare II Nebdjefare Wbenre (?)djefare (?)wbenre Awtibre Herwibre Nebsenre Sekheperenre Djedkherure Sankhibre Kanefertumre Sekhem(?)re Kakemetre Neferibre A(?) Kha(?)re Ankhkare Semen(?)re Djed(?)re Senefer(?)re Menibre Djed(?)re Inek(?) I(?) Ip(?) Hebi Aped Hepw Shemsu Meni(?) Wrkai (?)kare (?)kare Hepu(?) (albo (?)nre) (?)annati (albo (?)kare) Bebnem Iuf(?) Seth II Sinu Hor III Nibef Penestensepti Kherhemwetshepsut Khuihemwet
XV	Maibre Szeszi/Salitis Meruserre Jakobher Seuserence Chain Auserre Apopi Nebchepeszre Apopi Aakenenre Apopi Aasehere Chamudi
XVI	Anat-Her Weser-Anat Semqen Seket Wasa (Wadj(ed)) Qar Seneferanchre Pepi III Beb-ankh Nebmaatre Nikare II Meribre Aahetepre Aaneterre Nebwankhre Ahetepre Nebweserre Khaweserre Khaimure Yakob-baal Yakobner Yam Amu Nia(?)
XVII	Nebucheperure Antef V Sechemre Uahchau Rehotep Sobekemsaf I Sechemre Sementaui Dżehuti Mentuhotep VII Nibirau I Nibirau II Semenenre Seuserenre Sobekemsaf II Antef VI Antef VII Senachtenre Ahmose Sekenenre Tao (albo Taa) Kamose

Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Nowe Państwo
(ok. 1567–1085)

XVIII	Ahmose I Amenhotep I Totmes I Totmes II Hatszepsut Totmes III Amenhotep II Totmes IV Amenhotep III Echnaton (Amenhotep IV) Semenchkare Neferneferuaton Tutanchamon Aj Horemheb
XIX	Ramzes I Seti I Ramzes II (Wielki) Merenptah Amenmes Seti II Siptah Tauseret Jarsu?
XX	Setnacht Ramzes III Ramzes IV Ramzes V Ramzes VI Ramzes VII Ramzes VIII Ramzes IX Ramzes X Ramzes XI

3. Przejściowy
(1085–730)

XXI	Smendes I Amenemnesu Psusennes I Amenemope Osorkon Starszy Siamon Psusennes II
XXII	Szeszonk I Osorkon I Harsiese I Takelot I Osorkon II Szeszonk II Takelot II Szeszonk III Szeszonk IV Pimaj Szeszonk V
XXIII	Padibastet Iuput I Szeszonk VI Osorkon III Takelot III Rudżamon Iuput II Osorkon IV

Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730)

Okres

Dynastia	Faraonowie

Epoka Późna
(730–305)

XXIV	Tefnacht Bakenrenef
XXV	Pianchi Szabaka Szabataka Taharka Tanutamon
XXVI	Necho I Psametych I Necho II Psametych II Apries Ahmose II Psametych III
XXVII	Kambyzes II Dariusz I Wielki Kserkses I Artakserkses I Kserkses II Sogdianos Dariusz II Artakserkses II
XXVIII	Amyrtajos
XXIX	Neferites I Achoris Psamutis Neferites II
XXX	Nektanebo I Tachos Nektanebo II
XXXI	Artakserkses III Ochos Arses Chabbasz Dariusz III